Haberler
Bilim & Teknoloji
Yaşam
Kültür & Sanat
Haberler
Bilim & Teknoloji
Kültür & Sanat
Schrödinger’in kutusundan uzayın derinliklerine: Bilim tarihine damga vuran 5 kedi | Bilim ve Gelecek
Bir kedinin bilim haberlerinin en üst seviyelerine çıktığını pek görmezsiniz. Tonlarca isimsiz bilim şehidi laboratuvar fareleri, Pavlov’un köpekleri ve klonlanan koyun Dolly gibi hayvanlar çoğunlukla bilim tarihine damga vuracak kedilerden daha çok ilgi çeker. Fakat aslında kediler arasında da bili
Hastalıklara verdiğimiz tepkilerin sırrı Kara Veba’da saklı | Bilim ve Gelecek
Kara Veba pandemisinin kurbanlarından ve hayatta kalanlarından alınan yüzlerce yıllık DNA’yı analiz eden uluslararası bir ekip, kimin yaşayıp kimin öldüğünü ve bağışıklık sistemlerimizin bu yönlerinin o zamandan beri nasıl gelişmeye devam ettiğini gösteren temel genetik farklılıkları belirledi.McMas
Derideki yağ asitleri, bazı insanların neden “Sivrisinek mıknatısı” olduğunu açıklıyor | Bilim ve Gelecek
Etrafınızdakilere hiçbir şey olmazken sivrisinekler tarafından perişan edilen şanssızlardan biriyseniz, yeni bir çalışma bunun nedenini açıklıyor. Bilim insanları, sivrisinekleri bazı insanlara diğerlerinden daha çok çeken şeyin ne olduğunu incelediler ve ‘sivrisinek mıknatısı’ olmakla derideki yüks
2022 Nobel Fizik Ödülü Kuantum şafağı: Evrenin temel yapıtaşları tümüyle olasılıksal | Bilim ve Gelecek
2022 yılının Nobel Fizik Ödülü üç fizikçi Alain Aspect, John Clauser ve Anton Zeillinger arasında paylaşıldı. Üç fizikçi de kuantum mekaniği alanında, özellikle dolanıklık (entanglement) adı verilen gizemli olay üzerine yaptıkları çalışmalarla biliniyorlar. Kuantum mekaniğinin ortaya çıktığı zamanla
2022 Kimya Nobel’i klik kimyasının oldu | Bilim ve Gelecek
Bu seneki Kimya Nobeli’ne “klik kimyası” ve “biyoortogonal kimya” alanındaki öncü çalışmaları nedeniyle Carolyn Bertozzi, Morten Meldal ve Barry Sharpless layık görüldü. Bu üç bilim insanının, en az çalışma alanlarının isimlerinin ilginçliği kadar modern biyokimya, tıp ve hatta malzeme bilimine damg
Yaşam pınarı: hayatı oluşturan “gizli” malzemeler su damlacıklarında | Bilim ve Gelecek
ABD’nin Indiana Eyaleti’nde bulunan Purdue Üniversitesi bünyesinde çalışan kimyacılar su damlacıklarında peptit oluşturan bir mekanizma keşfetti. “Yaşamın kökenlerini anlamamız için çok önemli bir gelişme” diyen Purdue Üniversitesi’nden analitik kimya profesörü Graham Cooks ekliyor, “Bu tepkime, ilk
Neandertal beyinleri bize çok benzer ama bizim nöronlarımızı daha gelişmiş yapan ne? | Bilim ve Gelecek
500 bin yıldan fazla bir süre önce ortaya çıkan bir genetik mutasyon Neandertal ile modern insanların ortak atalarının bazılarında ani beyin gelişimine neden oldu. Science dergisinde yayınlanan bir çalışmaya[1] göre bu mutasyon modern insanlardan önceki homininlerin beyin hücrelerinin sayısını büyük
Çin ve Hindistan’ın onayladığı burun spreyi Kovid aşıları oyunu değiştirebilecek mi? | Bilim ve Gelecek
Burun veya ağız yoluyla verilen iğnesiz iki Kovid-19 aşısının Çin ve Hindistan’da kullanımı onaylandı. Çin’in pazar günü açıklanan yeni aşısı, aerosol haline getirilmiş bir sprey olarak burun ve ağız yoluyla solunurken salı günü açıklanan Hindistan’ın aşısı da buruna damla olarak uygulanmaktadır. Bu
DNA analizleri, eşeklerin 7 bin yıl önce Doğu Afrika’da evcilleştirildiğini ortaya çıkardı | Bilim ve Gelecek
Hayvanların ne zaman ve nerede yük hayvanı haline geldiği uzun süredir gizemini koruyan bir konu. Eşekler Orta Çağ’da Mezopotamya savaş arabalarını çekmekten tahıl öğütmeye kadar, yüzyıllardır uygarlığı sırtlarında taşımışlardır. DNA analizleri, insanlarla olan bu ilişkinin gerçekte ne kadar eski ol
Felç ile kan grubu arasında tıbbi bir ilişki bulundu, A kan grubuna sahip bireyler için kötü haber | Bilim ve Gelecek
Araştırmacılar, genler ile iskemik felç arasındaki ilişki hakkında yayımlanan en az 50 makaleyi inceleyerek, kan grubunun, erken yetişkin Maryland Üniversitesi Tıp Merkezinde çalışan ve bu yeni araştırmanın liderlerinden olan Steven Kittner şöyle açıklıyor: “Erken yaşta felç geçiren insanların sayıs
Antik diş DNA’sı üzerine yapılan çalışmalar uçuğun nasıl evrimleştiğine ışık tutuyor | Bilim ve Gelecek
Uzun zaman önce ölmüş insanlardan ve hayvanlardan alınan dişler, modern patojenlerin tarihini açıklamaya devam ediyor. En son çalışmalardan birinde araştırmacılar, uzun zaman önce ölmüş Avrupalıların dişlerinden ilk kez antik herpes (uçuk) genomlarını ortaya çıkardı ve sıraladı. Günümüzde insanlarda
Beyin uyarımı hafızada uzun süreli iyileşmelere yol açıyor | Bilim ve Gelecek
İnsanların hatırlama yetenekleri yaşlandıkça azalır ancak belki bir gün, araştırmacılar çok basit, ilaçsız bir yöntem kullanarak bunu tersine çevirebilirler. 22 Ağustos’ta “Nature Neuroscience” dergisinde yayımlanan bir çalışmada, Massachusetts eyaletinde yer alan Boston Üniversitesinde bilişsel sin
Sivrisinekler insan kokusunu ayırt etmekte olağanüstü başarılı, peki nasıl? | Bilim ve Gelecek
Dişi sivrisinekler ısırmak için bir insan ararken, havaya saldığımız benzersiz vücut kokuları kokteyli ile karşılaşırlar. Bu kokular daha sonra sivrisineklerin antenindeki reseptörleri uyarır. Bilim adamları, insanları sivrisinekler tarafından algılanamaz hale getirmek için bu reseptörleri silmeyi d
Antik DNA çalışmaları, Doğu Asya’da bulunan eski insanları Amerikan yerlileriyle bağlıyor | Bilim ve Gelecek
Şu anda güneybatı Çin olarak tanımlanan coğrafi bölgede 14.000 yıl önce yaşayan toplulukların, antik Amerikan yerlilerinin ataları olduğunu gösterdi. Antik DNA araştırmaları sayesinde, güneybatı Çin’de bulunan Mengzi Ren kazı alanındaki mağarada bulunan kafataslarından izole edilen genetik malzemeni
Haber bağımlılığı yalnızca zihinsel değil, bedensel olarak da olumsuz etkili | Bilim ve Gelecek
Sağlık İletişimi Dergisi’nde yayınlanan yeni bir araştırma, haberleri sürekli kontrol etme konusunda takıntılı bir dürtüye sahip kişilerin stres, kaygı yanında fiziksel sağlık sorunları yaşama olasılıklarının daha yüksek olduğunu ortaya koyuyor. Son iki yılda, COVID pandemisinden Rusya’nın Ukrayna’y
Kovid-19 tekerrür eder! Kimi bireyler sebepsizce defalarca Kovid-19’a yakalanıyor | Bilim ve Gelecek
ABD Başkanı Joe Biden ve Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü direktörü Anthony Fauci’de de olduğu gibi kaybolan Kovid-19 semptomlarının ve negatif çıkan bir testin verdiği rahatlık kısa sürebiliyor. Biden, Fauci ve diğerleri, beş gün kullanılan bir antiviral Paxlovid kürü aldıktan sonra
Beyin hacmiyle ilgili bir çalışma, merdiven çıkmanın yaşlanma karşıtı olabileceğini gösterdi | Bilim ve Gelecek
Neurologydergisinde yayımlanan yeni bir çalışma, asansör yerine merdiven çıkmak gibi orta düzeyde bir fiziksel aktivitenin bile önemli beyin bölgelerindeki hacim kaybını önleyebileceğini Genel olarak egzersizin her yönden bizim için iyi olduğunu anlamamıza rağmen, bilim adamları bu ilişkinin özellik
Sosyal izolasyon ve yalnızlık, kalp krizi ve felç gibi hastalıklardan ölüm riskini arttırıyor | Bilim ve Gelecek
Amerikan Kalp Derneği’nin açık erişimli dergisiJournal of the American Heart Association‘da bugün yayınlanan yeni bilimsel çalışmasına göre, sosyal izolasyon ve yalnızlık, kalp krizi veya felç ya da herhangi birinden ölüm riskinde %30’luk bir artışla bağlantılıdır. Açıklama ayrıca, sosyal olarak izo
Büyük kitlesel yok oluşun ardından ilk ortaya çıkan hayvanlar arasında karidesler ve solucanlar var | Bilim ve Gelecek
Science Advances dergisinde yayınlanan yeni bir çalışmada, Çin, ABD ve İngiltere’den araştırmacılar, denizdeki yaşamın, Dünya’daki türlerin yüzde 90’ından fazlasını öldüren olaydan nasıl kurtulmuş olabileceklerini fosil izlerini sürerek gözlemlediler.
Stres bağışıklık yaşlanmasını hızlandırıyor | Bilim ve Gelecek
Güney Karolina Üniversitesi(University of Southern Carolina; USC) biliminsanları tarafından yapılan bir araştırmaya göre göre stres, -tramvatik olaylar, iş yükü ve strese yol açan günlük olaylar- bağışıklık sisteminin yaşlanmasını hızlandırıyor; kişinin kanser, dolaşım sistemi rahatsızlıkları ile Ko
Deneyler, kuş yuvalarının neden bu kadar sağlam olduğuna ışık tutuyor | Bilim ve Gelecek
Kuşlar yuvalarını inşa etmek için herhangi bir dal seçmez. Her nasılsa, rahat ve dayanıklı bir yuva inşa etmek için uygun materyali seçiyorlar. Ohio Akron Üniversitesi’nde fizikçi olan Hunter King, “Bu beni büyülüyor” diyor. Bir dal parçasının (çubuğun) özelliklerinin yuvanın karakteristiğine nasıl
Yeni Nesil “Mucize Malzeme” Grafin Laboratuvar Ortamında İlk Kez Sentezlendi | Bilim ve Gelecek
Bilim insanları uzun yıllardır ‘grafin’ (İngilizce’si graphyne) ismiyle bilinen iki boyutlu yeni bir kuramsal karbon formunu sınırlı bir başarıyla da olsa sentezleyebilmek için dirsek çürütüyor. Grafin, ‘mucizevi malzeme’ olarak bilinen ve endüstriyel değeri hayli yüksek diğer bir iki boyutlu karbon
Annenin ses tonu, çocuk gelişiminde çok önemli bir yere sahip | Bilim ve Gelecek
Özellikle küçük yaşlardaki çocukların beyinlerinin, annelerinin ses tonuna karşı çok hassas olduğu görülüyor. Çocuklar büyüdükçe ergenliğe doğru “isyankar bir zafer” kazanan zihin için anne ve aşina olduğu ses tonlarından çok başka ses tonları ilgi çekici olmaya başlıyor.28 Nisan tarihindeJournal of
Atmosferimizdeki Helyum seviyesi her geçen gün artıyor | Bilim ve Gelecek
ABD’nin San Diego kentindeki Scripps Oşinografi Enstitüsü, daha önce benzeri görülmemiş bir teknik kullanarak atmosferimizde bulunan Helyum seviyesinin daha önceden gözlenenden çok daha büyük hızlarda arttığını ortaya koydular. Önceden yapılan gözlemler muğlaklığı sebebiyle kimyacıları genel olarak
Karanlık maddenin gizli dilini açığa çıkarmak | Bilim ve Gelecek
Evrende standart madde ile karanlık madde sürekli birbiriyle irtibat halinde, sahip oldukları henüz aydınlatılamayan bir dil aracılığıyla birbirlerinin varlığından haberdarlar. Bu “sohbet” ise kütleçekimsel kuvvet aracılığıyla gerçekleşiyor gibi görünüyor ancak bu tanım dahi yaşanan olayları tümüyle
Gökbilimciler yeni bir tür uzay patlaması keşfetti: Mikronova | Bilim ve Gelecek
Avrupa Güney Gözlemevi’ne bağlı Şili’de bulunan Çok Büyük Teleskop(Very Large Telescope; VLT), yeni bir tür uzay patlaması keşfetti, bir Mikronova. Bu tür patlamalar kimi yıldızların yüzeylerinde gerçekleşiyor ve her biri bir saat içinde aşağı yukarı 3.5 milyar tane Giza Piramidi kadar kütleyi tüket
Serbest düşen atomları tutarlıca ölçen bir kütleçekimi algılayıcısı üretildi | Bilim ve Gelecek
En küçüklerin dünyasında saklı hazineyi bulmanın en iyi yolu kuantum yerçekimi sensörü olabilir. Bu cihazlarda, serbest düşen atomlar, farklı yerlerde Dünya’nın çekimindeki ince değişimleri ortaya çıkarır. Bu değişimler, sensörün altında bulunan malzeme yoğunluğundaki farklılıkları göstererek, deney
Kozmik parçacık hızlandırıcısı sınırlarını zorluyor | Bilim ve Gelecek
Araştırmacılar özel teleskopların yardımıyla daha önce hiç olmadığı kadar kozmik bir parçacık hızlandırıcı gözlemlediler. Gama ışını gözlemevi H.E.S.S. ile yapılan gözlemler ilk kez bir beyaz cücenin yüzeyinde güçlü püskürmelerden oluşan nova adı verilen bir yıldız sürecindeki hızlanma sürecinin sey
Sahte tabloların tespitinde önemli silah: Radyokarbon Tarihleme | Bilim ve Gelecek
Muhtemelen ilk defa polis soruşturmasında kullanılan radyokarbon tarihleme, Fransa’da iki sahte tabloyu ortaya çıkardı. Tablolar, tahminen yirminci yüzyılın başlarından izlenimci ve noktacı eserlerdi. Ancak Paris-Saclay Üniversitesi’nden miras bilimcisi Lucile Beck liderliğindeki bir ekip, tuval ipl
Güçlü kuvvetin doğasını anlamaya bir adım daha yakınız | Bilim ve Gelecek
1935’te Hideki Yukawa, proton ve nötronların -kuarklardan oluşan parçacıklar- neden birbirine yapıştığını açıkladı; güçlü nükleer kuvvet… Şiimdiyse fizikçiler, daha nadir kuark gruplarının nasıl etkileşime girdiğini araştırmak için gerekli ekipmanlara da sahipler. Her dakika milyarlarca kez, Büyük H
16. Aykut Kence Evrim Konferansı 22-23 Şubat’ta ODTÜ’de gerçekleştirildi! | Bilim ve Gelecek
Türkiye’nin dört bir yanından bilimseverler, 22-23 Şubat tarihlerinde bir kez daha Aykut Kence Evrim Konferansı’nda buluştu. Bu yıl 16’ncısı yapılan etkinliği düzenleyen ODTÜ Biyoloji ve Genetik Topluluğu Aykut Kence Evrim Konferansı Organizasyon Ekibi, bizleri kırmayıp Türkiye bilim camiası için ço
Omikron geçirdiyseniz yeni çıkabilecek varyantlara karşı daha dirençli olabilirsiniz | Bilim ve Gelecek
Pandemiden bıkmış olanlar için iyi bir haber var: Yapılan bir çalışmada, Koronavirüs Omikron varyantının yaygın olarak dolaşan BA.1 versiyonuyla gelişen enfeksiyonun, yaygınlığı artan göreceli BA.2’ye karşı güçlü koruma sağladığı gösterildi. Sonuçlar, BA.2’nin BA.1 dalgası yaşayan topluluklarda büyü
Sonsuz seriler matematiğin bütünlüğünü nasıl ortaya koyuyor? | Bilim ve Gelecek
Sonsuz toplamlar matematiğin uçsuz bucaksız ağı boyunca kavramları birbirine bağlayabilen, önemsenmemiş ancak matematiğin en güçlü kavramları arasındadır. Bilgisayarın mimarlarından ve oyun teorisinin mucidi olan John von Neumann’ı matematiksel oyunlarda yenmek zordu. Özellikle yıldırım hızındaki me
Avrupa’nın ilk Homo sapiens’ine ait kanıt Fransa’da bir mağarada bulunmuş olabilir | Bilim ve Gelecek
Arkeologlar, Avrupa’nın ilk Homo sapiens’inin gizemli bir şekilde yok olmadan önce güney Fransa’daki kaya sığınağında kısa bir süre yaşadığını gösteren bir kanıt tespit etti. Bilimsel İlerlemeler(Science Advances) dergisinde 9 Şubat’ta yayımlanan çalışma, farklı taş aletlerin ve kimsesiz bir çocuğa
Matematikçiler hareketin hareketin geometrik kuramının ötesine geçiyorlar | Bilim ve Gelecek
Mart ayında yayınlanan yaklaşık 400 sayfalık bir makalede, Columbia Üniversitesi’nden matematikçiler Mohammed Abouzaid ve Andrew Blumberg, son yıllarda geometrideki en büyük ilerlemelerden birinin büyük bir uzantısını oluşturdular. Üzerinde inşa ettikleri çalışma, Vladimir Arnold tarafından 1960’lar
80’li yaşlar 60’lar Gibi mi Olacak? | Bilim ve Gelecek
81 yaşındaki, Sosyoloji Profesörü Orlando Patterson her zamanki gibi meşgul görünüyordu. Jamaika doğumlu kölelik ve ırk meseleleri uzmanı, bir ay önce iki bahar kursu vermeye hazırlanırken ada ülkesindeki eğitim reformu hakkında 340 sayfalık bir rapor sunmuştu. Kurs ve çalıştaylarının konuları da to
Beynin işleyişinde yeni örüntüler | Bilim ve Gelecek
Uyurken, tüm beyin, sakin bir okyanustaki dalgalar gibi uzun, yavaş elektriksel aktivite dalgaları gösterir. Araştırmacılar bu bilinç durumuna “yavaş dalga(derin) uykusu” diyorlar. Uyanmayla birlikte beyindeki elektriksel aktivite modelini daha çok rastgele gürültüye benzeyen bir şeye dönüşür. Cold
Başka bir “Vezir Gambiti” | Bilim ve Gelecek
Vezir, satrançtaki en güçlü taştır. Şah da dahil olmak üzere hiçbir taş onun kadar farklı hareket kombinasyonunu yapamaz zira vezir, dilediği miktarda kare dikey, çarpraz ve yatay hareket edebilir. Şimdiyse vezir gambitini düşünün. Satranç oyunlarında belirli açılışlar bulunmaktadır. Bu açılışlarda,
Robotik yapay zeka dadı, yapay rahim içindeki fetüse bakıyor. | Bilim ve Gelecek
Çinli bilim insanları yapay bir rahimde fetüse evrilen embriyoları izleyip onlara bakabilen bir yapay zeka dadı geliştirdiklerini iddia ettiler. South China Morning Post, fetüsün içerisinde güvenle büyüyüp gelişebilmesi için yapay rahim tasarlandığını ve yapay rahim içerisindeki fetüsün izlenmesi v
Köpekler gerçek konuşmayla anlamsız sözler ve diller arasındaki farkları ayırt edebiliyor | Bilim ve Gelecek
Geçtiğimiz günlerde araştırmacılar, insana ait olmayan bir beynin dili algıladığını ortaya koyan ilk çalışmayı yayınladılar. Birçok hayvan, insan konuşmasındaki işitsel kalıpları ayırt edebilmektedir; ancak köpeklerin bunu yapmakta özellikle iyi olduğu bu çalışmayla ortaya çıktı.Köpeklerin biz insan