Haberler
Bilim & Teknoloji
Yaşam
Kültür & Sanat
Haberler
Bilim & Teknoloji
Kültür & Sanat
Göbeklitepe’deki güneş takvimi 13,000 yıl önceki kozmik felaketi mi gösteriyor? - DijitalX
Piramitlerin ardından günümüzün en merak edilen arkeolojik keşiflerinden biri haline gelen Göbeklitepe'de keşfedilen güneş takviminin zamanı ve mevsimlerin değişimini takip etmek için kullanıldığı düşünülüyor. Dahası, kayaların üzerine işlenen oymaların 13,000 yıl önce yaşanmış bir kuyrukluyıldız çarpmasına işaret ettiği düşünülüyor. Göbeklitepe'nin Neolitik Çağ'da tam olarak ne amaçla kullanıldığı bilinmese de, dünyanın bilinen en eski tapınağı ve
4,000 metre derinlikte keşfedilen ‘karanlık oksijen’ ne anlama geliyor? - DijitalX
Clarion-Clipperton Zone (CCZ) olarak bilinen uçsuz bucaksız bir düzlükte yer alan poollymetallic (çok madenli) nodüller, insanlığın yeşil enerjiye dönüşüm çabasında maden şirketlerine sunulan patates büyüklüğündeki küçük hazineleri temsil ediyor. Yeni bir araştırma, kayalık çıkıntıları temsil eden nodüllerin deniz seviyesinin 4,000 metre derinliğinde, ışığın ulaşamadığı bir derinlikte 'karanlık oksjen' üretebildiğini ortaya çıkardı. Yapılan keşif Dünya'da yaşamın
Vikinglerin delirmiş savaşçısı ‘Berserker’ neden çok korkutucuydu? - DijitalX
Orta Çağ'ın en korkulan savaşçıları arasında yer alan berserker, halüsinasyon görmelerine neden olan mantarları tüketerek kendilerinden geçmelerine neden olan bir öfke ile düşmanlarına saldırıyordu. Berserker, ruhu teslim alınmışçasına sergilediği savaş kabiliteti ile Vikinglerin en elit saldırı gücünü temsil ediyordu. Berserker, halüsinojenik maddeler kullanarak kendilerini kontrolsüz bir öfke ile savaşa atıyordu. Bu sayede hiçbir şeyin kendilerine
Araştırma: Benzodiazepinler uzun süreçte beyni küçültebilir - DijitalX
Yeni bir araştırma, benzodiazepinlerin beynin belli kısımlarında küçülmeye neden olabileceğine işaret ederken, sakinleştirici olarak kullanılan ilaçların çok uzun süre kullanılmasının riskli olabileceğini belirtti. Uykusuzluk, anksiyete ve baş ağrısı gibi rahatsızlıklar için kullanılan benzodiazepinler, merkezi sinir sistemini, yani beyni ve omurilik faaliyetlerini yavaşlatıyor. Sonuç olarak kaslak gevşerken gerginlik azalıyor ve kullanan kişinin uykusu gelebiliyor. Fazlasıyla bağımlılığa
Enerji içeceklerini alkol ile karıştırmak zihinsel fonksiyonları yerle bir edebilir - DijitalX
Fareler üzerinde yapılan araştırmalar, enerji içeceklerini alkol ile karıştırıp tüketmenin uzun süreçte zihinsel fonksiyonları tahrip edebileceğini gösterdi. İtalya'nın Cagliari ve Katanya üniversiteleri tarafından yapılan araştırmada, bir grup büyüme çağındaki erkek fareye alkol, enerji içeceği ve her ikisinin karışımı verildi. 53 gün boyunca içirilen farelerin beyin taramaları ve davranış testleri kapsamında hareketlerinin nasıl değiştiği gözlemlendi. Alkol
Z Jenerasyonu ‘NEET’ trendine sarılıyor: İş yok, tahsil yok, eğitim yok - DijitalX
Z jenerasyonunun giderek başıboş yaşam tarzını benimseyen bir trende sarılması ve iş, öğretim ve eğitimden uzak kalarak iş hayatına atılmaması, küresel alanda işsiz ordusunun artışına neden oluyor. NEETs (not in employment, education, or training) olarak bilinen ve giderek büyüyen kitle, Uluslararası Çalışma Örgütü'ne (ILO) göre 2023 itibariyle 15 ile 24 yaş arası gençlerin beşte birini
Dünya’nın İlk CRISPR Gen Düzenleme Terapisi Casgevy Onaylandı - DijitalX
Geçtiğimiz günlerde Birleşik Krallık, Dünya’da ilk kez bir CRISPR/Cas9 gen düzenleme terapisini onayladı. Onaylanan terapi, orak hücreli anemi ve transfüzyona bağımlı β-talasemi hastalıklarını tedavi etmeyi amaçlıyor. İsviçre’nin Zug şehrindeki Vertex Pharmaceuticals ve CRISPR Therapeutics tarafından geliştirilen terapi, Casgevy ismiyle anılıyor ve bu alanda Jennifer Doudna ve Emmanuelle Charpentier’in CRISPR/Cas9 gen düzenleme teknolojisini geliştirmesinin üzerinden tam
1 milimetreküp beyin dokusunun taraması 1.4 petabayt veriye sığdı - DijitalX
Harvard Üniversitesi ve Google tarafından yürütülen araştırmada, beynin sadece 1 milimetreküp dokusunu detaylı bir şekilde tarayan bilim insanları, elde ettikleri görselleri 1.4 petabaytlık alana sığdırabildi. Beynin tam görüntüleme ve haritalama çalışmaları kapsamında yürütülen en ileri araştırmalardan birinde elde edilen sonuç, beynin karmaşıklığını çok güzel özetliyor. Tomshardware sayfasında yer alan bilgiye göre, tüm bir beynin tam
Almanya’da yiyeceklerin simetrik şekilde bölündüğü bir yarışma programı yok - DijitalX
Sosyal medyanın anlamı günümüzde ne olursa olsun sadece trend olabilmek, trende kapılabilmek ve 15 dakikalığına da olsa bunu başarınca kitle artırmak ve yola aynı şekilde devam etmek şeklini almış durumda. Akıp giden gereksiz ve anlamsız içeriğin de hesabını yapmak, yanlış bilgilendirmeyi ve manipülasyonu ölçmeye çalışmak da boş bir çabadan öte değil. Haliyle vereceğimiz son bir
Çin casusu olduğundan şüphe edilen güvercin sekiz ay sonra serbest bırakıldı - DijitalX
Çin Komünist Partisi adına casusluk yaptığından şüphelenildiği için Hindistan'da gözaltına alınan bir güvercin, sekiz ay süren tutukluluğun ardından serbest kaldı. Evet, başlık doğru. Çin ile Hindistan arasındaki gergin politik ilişkilerin de 2020 ve 2021'de yaşanan sınır çatışmalarında iyice yükseldiğini de biliyoruz. Hal böyle olunca, sıçrama yapan paranoya Mumbai Havaalanı'ndaki bir güvercine vurdu. Güvercin, Hindistan güvenlik
Evrimi baştan yazacak olasılık: Homo sapiens ile Neanderthal aynı tür mü? - DijitalX
İnsanlığın empati ve sanat odaklı kuzeni olarak tasvir edebileceğimiz ve nihayetinde insanlık (bilimsel terimi ile Homo sapiens) tarafından katledilen Neanderthallerin aslında insan ile aynı tür olabileceği öne sürüldü. Homo sapiens'in en yakın akrabası olarak kabul edilen Neanderthallerin hatırladıkça insana iç çektiren birçok özelliği var. Bizler gibi oradan oraya göç edip önüne geleni katletmek yerine yerleşik
Araştırma: Kadınların gözyaşlarını koklamak erkeklerde agresifliği ciddi oranda düşürüyor - DijitalX
İsrail'in Weizmann Bilim Enstitüsü tarafından yapılan araştırmaya göre, erkeklerin agresigliği kadınların gözyaşlarını kokladıkları zaman ciddi oranda, tam %44 azalıyor. Kemirgenlerde de görülen ve gözyaşlarındaki kimyasal izlerden kaynaklandığı belirtilen etki, koruyucu bir özellik olarak beliriyor. Evrimin babası olarak kabul edilen Charles Darwin için gözyaşlarının duygusal etkisi oldukça kafa karıştırıcıydı. Öyle ki, Darwin için gözyaşları gözü nemlendirmenin
Hollanda’da iletişim ve medya eğitimi hakkında tüm bilmeniz gerekenler - DijitalX
Rotterdam Erasmus Üniversitesi öğrencisi Elvan Ersoy ile Hollanda'da İletişim ve Medya öğrencisi olmaya dair her şeyi konuştuk. Liseden mezun olduktan sonra direkt Hollanda'da üniversite eğitimine başlamak mümkün mü? Hollanda'da en çok öne çıkan hususlardan kalacak yer ve garantör hususu nasıl aşılabilir? Bir öğrencinin Rotterdam'da aylık masrafları ne kadar ve maliyetler nasıl karşılanıyor? Yaklaşık 1,5 yıldır
Bilim insanları iz bırakmadan yok olduğu düşünülen kayıp kıtayı sonunda buldu - DijitalX
Yıllar süren analizlerin ardından, Avustralya'nın batısından 155 milyon yıl önce koparak Güneydoğu Asya'ya doğru sürüklenen kayıp kıtanın başına ne geldiği sonunda ortaya çıkarıldı. Yeni bir çalışmaya göre, "Argoland" olarak adlandırılan kıta şiddetli tektnonik hareketlerin sonucunda Avustralya'dan koptu ve Güneydoğu Asya'ya doğru sürüklenmeye başladı. Avustralya'nın kuzeybatı kıyısında kalan ve Argo Abissal Ovası (Argo Abyssal Plain) olarak
Araştırma: Kedilerin kullandığı yüzlerce yüz ifadesinden yüzde 45’i arkadaş canlısı - DijitalX
Kedileri anlamak ve anlayamamak arasında gidip gelmek yerine onlara boyun eğmeyi tercih etmenin en mantıklı çözüm olduğunu, kedilere olan sevgisi ile sık sık yabancı basında yer edinen Türkiye'de çok iyi anladıdığımızı düşünüyorum. Bu mantığa hizmet edecek bir araştırma kapsamında, bilim insanları kedilerin vücut dilini çok daha iyi anlamamıza ve ona göre buyrukları yerine getirmemize yardım
Avrupa Birliği’nin “risk-düşürücü” stratejisi Çin’i dizginleyebilir mi? - DijitalX
Çin'in kendi geleceğinde fazlasıyla nüfuz sahibi olacak, önlenemez bir güç olduğunu nihayetinde algılayan Avrupa Birliği (AB), ileri teknolojilere odaklı bir strateji ile direncini artırmayı hedefliyor. AB'nin ekonomik çıkarlar dışında güçlü bir birlik gösteremeyen yapısı ve pandemi ile sonrasındaki Ukrayna-Rusya savaşı sürecindeki yolsuzluklara iyice göz yuman tavrı, Çin ile son dönemde gerilen ilişkiler sonucunda geç de
Fukuşima’nın Kirli Suyu Denize Akıyor: Çevre Felaketi mi, Çözüm mü? - DijitalX
Japonya, 2011 yılında meydana gelen deprem ve tsunami sonucunda hasar gören Fukuşima Daiichi Nükleer Santrali’ndeki radyoaktif atık suyu Pasifik Okyanusu’na boşaltmaya başladı. Bu karar, hem Japonya içinde hem de komşu ülkelerde büyük tepki ve endişe yarattı. Peki, bu atık su ne kadar tehlikeli? Japonya’nın bu yöntemi seçmesinin nedeni ne? Bu işlemin çevre ve insan sağlığı
Mega kentlerin metro hatlarını mantarları kullanarak tasarlayabiliriz - DijitalX
Tüm canlılar biyosferin altında uyum içinde yaşamaktadır. İnsanlar medeniyetlerini kurarken doğanın kendisinden yani geldikleri yerden çokça ilham aldılar. Bugün sahip olunan yüksek teknoloji, uçaklar, araçlar ve daha fazlası bu ilhamın izleriyle doludur. Medeniyetin simgesi olan yollar Antik Roma dönemlerinden günümüze kadar önemini hep korumuştur. Bugün düne kıyasla ulaşım çok daha önemli bir konumdadır. Mega kentlerimizi
Çevreyi Koruyarak Ekonomi Nasıl Canlandırılır? - DijitalX
Birçok insan tarafından doğaya yapılan yatırımların ya da doğayı korumaya yönelik alınan önlem ve hareketlerin genellikle ekonomik faaliyetlerle doğrudan bir çıkar ilişkisinin olmadığı düşünülür. Sistemin devamlılığının sağlanması için doğadan “belli düzeyde” taviz verilmesi gerektiği zannedilir. Madenlerin çıkarılması, fabrikaların işletilmesi, hizmet sektörünün canlandırılacağı tesislerin inşa edilmesi gibi faaliyetler makro düzeyde doğaya zarar vermekte ve küresel ısınmanın
İklim Değişikliği Canlı Yaşam Alanlarını Nasıl Değiştiriyor? - DijitalX
Küresel iklimdeki değişikliklerin her ne kadar insan hayatındaki etkileri üzerine yoğunlaşıyor olunsa da, iklim değişikliği bizim dışımızdaki canlıların yaşama şeklini de olumsuz yönde etkiliyor. Yaklaşık dokuz milyon bitki ve hayvan türü küresel iklim değişikliğinden kaynaklanan sebeplerden ötürü risk altında ve korunmaya ihtiyaç duymaktadır. İklim değişikliğinin neden olduğu ekolojik bozulma diğer faktörlere göre daha yavaş gerçekleşiyor
Antik DNA Afrika'da yaşanan 'dramatik kültürel değişime' ışık tutuyor
Afrika’nın geniş alanlarında yapılan arkeolojik kazılarda kıtada yaşamış en eski insanların DNA’ları hakkında şaşırtıcı bilgiler ortaya çıkmıştır. Erken Afrikalıların nasıl yaşadığı, nasıl seyahat ettiği, neler tükettiği ve hayatlarıyla alakalı ilginç bilgileri bize sunan bu çalışma Sahra’nın güneyinde yaşayan insanlar hakkında büyüleyici bir hikâye anlatmaktadır. Nature'da yayımlanan makalede 18.000 ile 5.000 yıl önce Malavi, Tanzanya ve
Çin’in Tianwen-1 uzay aracı, kızıl gezegen Mars’ı fotoğrafladı! - DijitalX
Mars'ın tüm yüzeyini görüntülemeyi tamamlayan Çin'in yörünge uzay aracı Tianwen-1 , kızıl gezegenin en ayırt edici özelliklerine dair çarpıcı görüntülerini dünyaya gönderdi. Çin Ulusal Uzay Dairesi'nin yaptığı açıklamada Tianwen-1 yörünge uzay aracının tüm Mars gezegenini 1.344 kez dolaştıktan sonra yüzeyini fotoğrafladığını aktardı ve duyuruyla birlikte Mars yüzeyinden yörünge aracının kaydettiği birkaç görüntüyü yayınladı. Tianwen-1 uzay aracı, Temmuz 2020'de
Siyasi Olaylar Uykuyu Nasıl Etkiler? - DijitalX
Toplumların pandemi, dijitalleşme ve refah seviyesinin artmasıyla siyasi ve güncel olaylara tepkisiz kaldığı söylense de yapılan son araştırmalar gösteriyor ki büyük sosyopolitik olaylar, genel halkın duygusal durumunu, uyku süreçlerini ve yeme içme alışkanlıklarını belirli bir süre boyunca etkileyebiliyor. Özellikle hâkim görüş, seçimler gibi merakla beklenen bu olayların strese neden olabileceğini ve refahı bozabileceğini öne sürse
Young Reporters for the Environment: Çevrenin Genç Sözcüleri - DijitalX
Uluslararası ismi “Young Reporters for the Environment (YRE)” olan ve ülkemizde Çevrenin Genç Sözcüleri (ÇGS) olarak isimlendirilen program, gençleri çevre sorunlarını anlamaya yönelten ve onları bilinçlendirmek amacı ile çevre eğitimi yapan uluslararası bir programdır. Eğitim aracı olarak, gençlerin ilgisini çeken, çevre gazeteciliği yöntemi benimsemiş olup öğrencilerin bulundukları okul yerelinde çevre sorunların araştırıp inceleyerek, haber nitelikli makale,
Neden Çok Düşünmek İnsanı Yorar? - DijitalX
Fiziksel emek insanların tarih boyunca meşgul olduğu ve hatta şikayet ettiği bir alan olmuştur. Bugüne ulaşmış mimari yapıların arka planında binlerce insanın aynı anda gösterdiği emek ve bunun sonucunda ortaya çıkan fiziksel yorgunluk yer almıştır. Bunların yanı sıra düşünen ve toplumsal hayatı inşa eden insanlar vardır: filozoflar, idareciler, hocalar... Bu zamana kadar bu kişilerin yapmış
Küresel ısınma yeniliği: Makine öğrenimli hava tahmin modelleri - DijitalX
Son yıllarda artan sıcaklıklar, doğal afetler arasında insan yaşamını en çok tehdit eden "afet" haline geldi. Özellikle Avrupa güneyinde artan hava sıcaklıkları yıllık bazda değerlendirilmek yerine genel bir beklenti haline geldi. Peki bu sıcaklıkların ne zaman geleceğini ve sıcaklıkları nasıl karşılayacağımızı öngörebileceğimiz bir tahmin modeli geliştirilmesi mümkün müdür? Kontrolsüz bir şekilde büyüyen iklim değişikliği neticesinde
Bilim Karşıtlığı Nasıl Yükseliyor ve Nasıl Önüne Geçilebilir? - DijitalX
Antik Yunan felsefecilerinin günümüze kadar ulaştırdığı kültürel bir miras olan hitabet bugün de etkisini devam ettiriyor. Bir kişi iyi hitap ediyorsa birçok kişiyi farklı kanallarda ikna etmenin yolunu bulabilir. Son dönemlerde küresel anlamda yaşanılan iklim krizi, toplumsal cinsiyet ve aşı gibi olaylarda bundan birkaç yüzyıl önce toplumun çoğunluğunun gösterdiği refleks bugün gösterilmiyor. 2020 yılında tüm
Epilepsi Hastalarının Yaşam Konforunu Artıran Uygulama: inEpilepsy - DijitalX
Yapılan araştırmalara göre, Türkiye’de 950 bin, dünyada ise 65 milyon epilepsi hastası bulunuyor. Yeryüzünde en yaygın ilk 10 hastalık arasında gösterilen rahatsızlığa karşı geliştirilen ‘inEpilepsy’ uygulaması ile nöbet gelmeden 180 saniyeye kadar önce hasta ile yakınlarının görsel ve işitsel olarak uyarılması mümkün. Akademisyenler ve girişimciler, erken uyarı sistemi sayesinde en sık görülen motor jeneralize tip nöbetlerin yol açtığı travmalara (düşme,