Haberler
Bilim & Teknoloji
Yaşam
Kültür & Sanat
Haberler
Bilim & Teknoloji
Kültür & Sanat
Journo deneyi: Yapay zekâ araçlarının görsel konum saptama yeteneklerini test ettik
Fotoğraflardaki mekânların neresi olduğunun doğru ve hızlı olarak saptanması, gazetecilikteki teyit süreçleri için de önemli. Yeni yapay zekâ teknolojileri kullanılarak geliştirilen üç popüler sohbet botunun konum doğrulamada kullanılıp kullanılamayacağını 8 soruluk mini bir deneyle test ettik. ChatGPT, Claude ve Gemini sohbet botları, yüklediğimiz görsellerin konumunu saptamada ortalama %50 isabet kaydetti. Testte en başarılı sohbet botu […]
Türkiye medyasında yapay zekâ kullanımı: Kervan yolda düzülüyor
Apple’ın son açıklamasıyla yapay zekâ teknolojileri bir kez daha gündeme geldi. Biz de bu kez Türkiye’deki 20 medya kuruluşuna hangi yapay zekâ uygulamalarını kullandıklarını sorduk. Gelen yanıtlar, medyada yapay zekâ kullanımının temel düzeyde kaldığını ve kurumsal politikalar yerine genelde habercilerin bireysel tercihleriyle ilerlediğini gösteriyor. En popüler uygulama, haber kuruluşlarının yarısının kullandığı ChatGPT. Bu uygulamayı, çeviri […]
Cesur yeni dünya: Habercilikte yapay zekâ stratejisi için 5 tavsiye
Haberciler, yapay zekâyı nitelikli gazetecilikten ödün vermeden nasıl kullanabilir? Financial Times gazetesinin yöneticileri, Google’ın yapay zekâ uzmanları ve uluslararası medya danışmanları bu soruyu tartıştı. Journo takipçileri için bu paneli izledik. Yapay zekâ destekli habercilik için strateji geliştirirken kullanılabilecek 5 öneriyi, uzmanların paylaştığı veri ve deneyimlerden yola çıkarak özetliyoruz. Merkezi Londra’da bulunan Financial Times gazetesi, 1,2 […]
Twitter paylaşımlarından kaldırılan haber başlıklarını bu eklentiyle geri getirebilirsiniz
Eski adı Twitter olan X platformunda son haftalarda paylaşılan haber bağlantılarında artık başlık görünmüyor. Verilen sayfa bağlantılarını birçok kullanıcı görsel paylaşımı olarak algılıyor. “Control Panel for Twitter” adlı tarayıcı eklentisi ise bu sorunu çözüyor. Dünyanın en zengin insanı Elon Musk, Twitter’ı satın aldıktan sonra bu platformda önemli değişiklikler yapmaya devam ediyor. İsmini “X” olarak değiştirdiği […]
Microsoft PowerToys: Ücretsiz OCR, toplu dosya adlandırma ve görsel boyutlandırma araçları
Microsoft PowerToys, Windows işletim sisteminde üretkenliği artırmak için kullanılabilecek bir dizi yardımcı programın ortak adı. Bu ücretsiz araçları kullanarak görsellerin üstündeki metinleri çekebilir (OCR), istediğiniz pencerenin sürekli en üstte kalmasını sağlayabilir, birden fazla dosyayı veya klasörü topluca yeniden adlandırabilir, çok sayıda görseli topluca boyutlandırabilir ve daha fazlasını yapabilirsiniz. Microsoft PowerToys’un başlıca özelliklerini özetliyoruz: Microsoft PowerToys, […]
Veri analizi ve görselleştirme için en iyi 10 Python kütüphanesi
En popüler programlama dillerinden biri olan Python, farklı işleri görmek üzere tasarlanan binlerce kütüphane içeriyor. Veri analizi ve görselleştirme için kullandığımız 10 Python kütüphanesini açıklıyoruz. Her kütüphanede farklı işlemler yapmaya yarayan en önemli metotları da listeledik. Veri gazeteciliği; veriyi toplama, analiz etme ve görselleştirme süreçlerini içeriyor. Excel ve Google Tablolar gibi uygulamalar, veri analizi için […]
Neuralink ve deri altı implantlar: "Yeni medya" mı?
Yapay zekânın ardından tüm dünyanın konuşacağı ve medyayı da etkileyecek teknoloji devrimini, “Neuralink” gibi deri altı implantlar tetikleyebilir. Giderek daha fazla veri toplayan ve hayatın her alanına giren mahrem teknolojilerin geliştirilmesine yönelik yatırımlar büyüyor. Biyolojisi ‘hack’lenip cyborg’a dönüşen insanlar ve düşünce gücüyle çalışan makinelerle arayüzler, uzak olmayan bir gelecekte bilimkurgunun konusu olmaktan çıkıp hayatımıza girebilir. […]
Haber merkezinde üretken yapay zekâ kullanırken dikkat etmeniz gerekenler
İtalya’nın Perugia kentinde düzenlenen uluslararası gazetecilik festivalini her yıl takip etmeye çalışıyoruz. Pandeminin ardından pek çok ülkeden birçok gazeteci ve teyitçiyle yeniden bir arada olmanın verdiği keyif bir yana, bu sene panel içeriklerinde ağırlığı bâriz şekilde hissedilen üretken yapay zekânın olanakları hakkındaki çalışma ve önerileri toplamak da oldukça öğreticiydi. Yapay zekânın (YZ) gazetecilik için ne […]
Yapay zekanın tarihçesi: Cezeri'nin robotlarından derin sinir ağlarına 1000 yıl
Yapay zekanın tarihini, binlerce yıl önceki efsanelerde hayal edilen “otomatlara” kadar sürmek mümkün. Pratikte bugünkü GPT gibi büyük dil modellerinin, DeepDream gibi evrişimli sinir ağlarının ve DALL-E gibi görsel üretim amaçlı yapay zeka uygulamalarının tarihçesi ise görece yeni. Aristo‘nun yarattığı bilgi kuramı, 8. yüzyıldan itibaren Müslüman düşünürlerce yeniden keşfedilip geliştirilerek Avrupa’ya tanıtılmıştı. 9. yüzyılda Harizmi‘nin […]
ChatGPT'nin yaratıcılarına göre yapay zekânın en çok etkileyeceği mesleklerden biri gazetecilik
ChatGPT’yi yaratan OpenAI şirketinin desteklediği bir akademik araştırmada, yapay zekânın en çok etkileyeceği mesleklerden birinin gazetecilik olduğu belirtildi. Buna göre GPT ve benzeri teknolojilerin istihdamı en çok etkileyeceği sektörler arasında medya da var. OpenAI araştırmacıları Tyna Eloundou, Sam Manning ve Pamela Mishkin ile Pennsylvania Üniversitesi’nden Daniel Rock’ın imzasını taşıyan “GPT’ler GPT’dir” başlıklı araştırmada, “Büyük Dil […]
Photoshop Neural Filters: Fotoğraftaki yüz ifadelerini değiştirmek, 'sinirsel filtreler' ile artık daha kolay
Adobe şirketi, dünyanın en yaygın grafik editörlüğü programlarından Photoshop’un “sinirsel filtreler” (neural filters) adı verilen yeni özelliğini kullanıma sundu. Makine öğrenme teknolojisinden yararlanan sinirsel filtreler ile fotoğrafın aslında bulunmayan pikseller, istenen bağlama uygun olarak otomatik üretilebiliyor. Bu sayede örneğin fotoğraftaki somurtan kişiyi gülümsetmek veya genç birini yaşlandırmak kolaylaşıyor. Photoshop’un 22. sürümünde hangi yenilik var? En […]
Mesajlaşma uygulamalarında yayıncılık: Ne umduk, ne bulduk?
Kullanıcılar arasındaki bilgi alışverişi herkese açık sosyal mecralardan; Signal, Telegram ve WhatsApp gibi kapalı mesajlaşma platformlarına kayıyor. Birçok nedeni olan bu göçe yayıncılar da uyum sağlamaya ve haber tüketicilerini tercih ettikleri platformlarda yakalamaya çalışıyor. Yayıncıların mesajlaşma uygulamalarına bakışını; Teyit, Medyascope, Evrensel ve Podfresh temsilcileriyle konuştuk. Gün içinde vaktimizin önemli bir bölümü mesajlaşma uygulamalarında geçiyor. Kullanıcıların […]
Koşar: Kapitalizmde robotların işçi sınıfının yerini alması mümkün değil
Robotların hayatımızdaki yeri ve varlıklarının yoğunlaşmasıyla ilgili konuşurken neredeyse tüm sosyal bilim alanlarına referans vermek mümkün. Zira onlarla ilişkilerimizi tıpkı insanlarla kurduğumuz gibi kuruyoruz. Ancak söz konusu işlerimiz olduğunda robotların işimizi elimizden alacağı düşüncesi, sanıyorum birçoğumuz açısından korkutucu. Konuyla ilgili Bill Gates’ten Elon Musk’a bir sürü insan fikrini belirtiyor ve bu fikirler belirli komünitelerde tartışılıyor. Buna […]
Google Earth Timelapse nasıl kullanılır? Kaz Dağları ile anlatıyoruz
Google Earth uygulamasının yeni özelliği “Timelapse” tanıtıldı. Bu özellik, uydu fotoğraflarını canlandırarak Dünya’nın herhangi bölgesinde 1984’ten beri yaşanan fiziksel değişimi “hızlı çekim” görmeyi sağlıyor. Uluslararası medya, iklim değişikliğinin etkilerini göstermek için Timelapse görüntülerini kullanmaya başladı. Türkiye’de insan eliyle yürütülen doğa katliamlarının “büyük resmi” de bu uygulamada görülebiliyor. Google Earth Studio gibi habercilikte de kullanılabilecek Timelapse […]
AP haber ajansı en detaylı COVID-19 veri setini erişime açtı
ABD merkezli Associated Press haber ajansı, yeni tip koronavirüsten kaynaklanan COVID-19 hastalığının bu ülkedeki dağılımını gösteren en kapsamlı veri setini herkesin erişimine açtı. COVID-19 konusunda dünya çapında en ayrıntılı şekilde veri toplayıp halka açan kurumlardan biri, ABD’deki Johns Hopkins Üniversitesi. Associated Press (AP) haber ajansı ise bu kurumun ham verilerini alıp ABD’de ilçe düzeyinde nüfus […]
TikTok paradoksu: Dijital eşitsizlik internete erişim meselesi mi?
İnternete bedava erişim sağlayıp TikTok’a video yüklediğimizde, dijital eşitsizlikleri aşmış değil, sürdürmüş oluyoruz. İnternet teknolojilerinin yaygınlaşması ile birlikte 1990’lardan itibaren en çok tartışılan kavramlardan biri dijital eşitsizlikler. İngilizce “digital divide” olarak anılan kavram, Türkçeye “dijital eşitsizlikler” ya da “sayısal uçurum” olarak çevriliyor. Bu yıl dördüncüsü düzenlenecek olan Yeni Medya Çalışmaları Ulusal Kongre de temasını yeni […]
Facebook'tan 15 Mayıs şantajı: Kişisel verilerini paylaşmayı reddedersen WhatsApp'ını keseriz
Facebook’un sahip olduğu WhatsApp, yıl başında yeni mahremiyet politikasını dayatmaya kalkınca kamuoyundan büyük tepki çekmiş ve bu kararı ertelemek zorunda kalmıştı. 15 Mayıs gelip çattı. Mesajlaşma platformunun son kararına göre, kişisel veri paylaşımına dair bu politikayı onaylamayan kullanıcılar WhatsApp’ın en önemli özelliklerinden bir bir mahrum bırakılacak. WhatsApp’ın mahremiyet haklarını ihlâl etmekle suçlanan yeni hüküm ve […]
Diceware, KeePass, Tails: Gazeteciler için dijital güvenlik önerileri
Dijital güvenlik gazeteciler için artık olmazsa olmaz. Bu alanda kullanılabilecek “Diceware” gibi şifre belirleme yöntemleri, KeePass gibi şifre saklayıcılar ve Tails gibi güvenli işletim sistemleri var. Günümüzde gazeteciler siyasi, toplumsal ve ekonomik baskı altında. İnternetin mesleğimiz açısından önemini düşünürsek bu baskı dijital alandaki varlığımıza da yansıyor. Hâl böyle olunca dijital varlığımızı güvene almak çalışma rutinimizin […]
Sosyal medyada kaç saat geçiriyoruz? 4 yaş grubundan 100 kişiye sordum
Uluslararası araştırmalar, mobil cihazlarda ekran süresinin birçok ülkede artmaya devam ettiğini gösteriyor. Türkiye’de hangi sosyal medya platformunda farklı yaş gruplarının ne kadar zaman geçirdiğine dair güncel bir veri elde etmek için kendi çevremden 100 kişiyle küçük bir anket yaptım. Sonuçlar çok da şaşırtıcı değil: Yaş ilerledikçe Instagram ve Twitter kullanımı azalıyor, Facebook’a ayrılan süre artıyor. […]
Gerçek dünyayı kopyalayıp ekrana yapıştırmak hiç bu kadar kolay olmamıştı
“AR Copy Paste” adlı yeni uygulama, gerçek dünyadaki nesneleri üç boyutlu olarak tarayıp bilgisayardaki editörlük programlarına yapıştırmayı artırılmış gerçeklik ile kolaylaştırıyor. Fast Company’nin bugün yayımladığı habere göre, Google’da görev yapan sanatçı Cyril Diagne’nin geliştirdiği AR Copy Paste, mobil cihazlarımızın giderek güçlenen çoklu kameralarını kullanıyor. Cep telefonlarında ve masaüstü bilgisayarlarda çalışmak üzere tasarlanan uygulama, gerçek ortamlarda […]
TikTok: Türkiye'de en çok takipçisi olan haber yayıncıları
TikTok’ta en çok takipçisi olan Türkçe haber kuruluşu hangisi? Ya en çok etkileşim alan? Peki, Türkiye’de gazeteciler TikTok’u aktif olarak kullanıyor mu? Bu soruları yanıtlamak için 40 TikTok kanalını taradık. Sokak söyleşileriyle tanınan Sarı Mikrofon, en çok takipçiye ve beğeniye sahip TikTok yayıncısı olarak birinci sırada. TikTok’ta en çok takipçiye sahip gazeteciler arasında zirvede Fatih […]
David Bowie'nin internet kehaneti: 'Mecralara dair tüm fikirlerimiz yıkılacak'
İngiliz gazeteci Jeremy Paxman, 1999 yılında BBC televizyonundaki Newsnight programında şarkıcı David Bowie’yi konuk etmişti. Söyleşinin bir bölümünde konu internete ve bu yeni fenomenin müzik üretimi ile tüketimini nasıl etkileyebileceğine geldi. Paxman interneti “sadece bir araç” ve “farklı bir teslimat sistemi” diye hafife aldı. Bowie’nin ona verdiği bu cevap ise kehanet gibiydi: “Size katılmıyorum… Henüz […]
'Türk Telekom çekmiyor': GSM operatörleri küçük depremde büyük çuvalladı
Marmara Denizi’nde meydana gelen son sarsıntılar, beklenen büyük İstanbul depremine kıyasla çok küçüktü. Buna rağmen dünkü deprem sonrası saatlerce sesli telefon araması yapılamaması GSM operatörlerinin büyük bir ayıbı olarak tarihe geçti. Google ve Twitter’da konu trend oldu. Gazeteciler de Türk Telekom başta olmak üzere operatör şirketlere tepki gösterdiler. Peki, diğer ülkelerde de böyle mi oluyor? […]
Metaverse metaverse, neymiş bu metaverse?
Herkesin dilinde “metaverse” var. Neymiş bu metaverse? İşte uzmanların yaptığı 3 tanım ve kısa bir metaverse tarihçesi… Antik Yunanca kökenli “meta” (öte) ile Batı dillerindeki “universe” (evren) sözcüğünün son kısmı alınarak oluşturulan metaverse terimi ilk olarak 1992 yılında Neal Stephenson imzalı bilimkurgu romanı Snow Crash’te kullanıldı. Bu romanda internet, gelecekte metaverse adı verilen üç boyutlu […]
Ve Türkiye ilk 10'da: Koronavirüs örneğiyle animasyonlu çubuk grafik yapımı
1 Nisan itibariyle Türkiye, dünyada en fazla koronavirüs vakası görülen 10. ülke oldu. Zamana dayalı bu tür karşılaştırmalı veri görselleştirmelerinde, animasyonlu çizgi grafikler son dönemde popüler. Koronavirüs örneği üzerinden, Flourish uygulamasıyla bu tür hareketli grafikleri nasıl yaratabileceğinizi 4 adımda özetliyoruz: 1. Flourish hesabı açıp görselleştirme şablonunu seçin Önce Flourish’in internet sitesine girip bir hesap açalım. […]
Medya ve teknolojide 2022 için 10 tahmin: The Guardian listeledi
Londra merkezli The Guardian gazetesi, 2022 yılının teknoloji ve medya tahminlerini yayımladı. Araştırmacı Gazetecilik Bürosu editörü James Ball’un imzasını taşıyan yazıdaki 10 tahmin özetle şöyle: 1. Twitter sonunda kendine gelebilir Twitter tüm dünyada 300 milyon kullanıcısıyla Facebook ve Instagram’dan çok daha küçük ve üstelik her bir kullanıcıdan elde ettiği gelir miktarında da rakiplerinin oldukça gerisinde. […]
Nokta mı, virgül mü? Türkçe yazımda binlik ve kesirleri ayıran noktalama işareti
Türk Dil Kurumu’nun (TDK) noktalama işaretleriyle ilgili rehberine göre “dört ve dörtten çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve araya nokta konur.” Kesirli sayılarda ise arada virgül kullanılır. Oysa İngilizce dâhil birçok yabancı dilde bunun tam tersi bir kural geçerli. Yani biz “1.400.000 lira” yazarken, onlar “1,400,000 lira” yazıyorlar. Biz “1,5 […]
2037 yılının gazeteciliği için 5 tahmin: "Bu gelişmeler hepimizi derinden etkileyecek"
Politico gazetesi 15. kuruluş yıl dönümünde, ABD’deki bir dizi gazeteci, yazar ve akademisyene 15 yıl sonra haberciliğin neye dönüşeceğini sordu. Columbia Gazetecilik Okulu’ndan Nicholas Lemann, “Bu gelişmeler hepimizi derinden etkileyecek” dedi. Politico Magazine’in son sayısında yayımlanan tahminlerden beşi özetle şöyle: 1. Medyadan kaçmak daha da zorlaşacak Pulitzer finalisti teknoloji ve kültür yazarı Nicholas G. Carr‘a […]
Bilgi savaşı kızıştı: Ukrayna'da en çok kullanılan mobil uygulamalar
Bir gazeteci olarak değil, turist olarak gittiğim Ukrayna’nın başkenti Kiev’de savaşa tanıklık ettim. Rusya’nın işgali sırasında en çok kullanılan mobil uygulamaları, Ukrayna vatandaşlarına ve Türk gazetecilere sordum. Rusya-Ukrayna savaşı 24 Mart’ta birinci ayını tamamladı. Savaşta bugüne dek binlerce insan hayatını kaybetti, milyonlarcası göçe zorlandı veya evsiz kaldı. Savaşın ilk ayında yaşamını yitirenler arasında 2 Ukraynalı […]
Güçlü parola nasıl oluşturulur? Dikkat edilmesi gerekenler
Güçlü bir parola, bir kişinin veya programın keşfetmesi zor olacak şekilde tasarlanmış paroladır. Güvenli bir parolanın amacı yalnızca yetkili kullanıcıların kaynaklara erişmesini sağlamaktır. Tahmin edilmesi kolay bir parola, güvenlik riski oluşturur. Güçlü bir parolanın temel bileşenlerinin başında uzunluk ve karakter tipleri gelir. Güçlü parola oluştururken dikkat edilmesi gereken unsurları derledik: Kaçınmanız gerekenler Önceki parolanıza benzer […]
Sen hep haklı çıktın: 'İnternet distopyası'na mucidinden çözüm önerisi
İngiliz bilgisayar bilimcisi Sir Tim Berners-Lee, kamusal ve özgür bir alan olarak tasarlayıp dünya çapında ücretsiz kullanıma açtığı internetin 30. yılında ticari ve siyasi çıkarların kontrolüne girmesi üzerine yeni bir girişim başlattı. Son olarak internette kâr amacı gütmeyen kuruluşlara tahsis edilen .ORG uzantısının lisans yetkisinin bir şirkete devredilmesi Berners-Lee’nin uyarı ve endişelerini doğrular nitelikte. The […]
Akıllı telefonla video yayıncılığı için en iyi ekipmanlar
“Dünyanın en büyük ikinci arama motoru hangisidir?” sorusuna düşünmeden yanıt verebilenlerin sayısı bir hayli artıyor son zamanlarda. Bilmeyenler için cevabı söyleyelim: YouTube. Şaşıranlar olabilir belki ama bilgi aktarımı için videonun adeta ihtiyaç hatta belki şart olduğu, her mecranın kendi içeriklerini video olarak üretmeye çabaladığı günleri yaşıyoruz. Görüntü yani hareketli kareler, ses gibi pek çok medyayı […]
Robot çağı kapıda: Efendi mi köle mi?
20. yüzyıldaki en önemli endüstriyel gelişmelerden biri de emek süreçlerinin otomasyonu ve daha fazla teknolojiye dayanır hâle gelmesiydi. 21. yüzyılda ise yapay zeka ve robotlar, alışıldık tüm emek süreçlerinin hızla dönüşmesine neden oluyor. Özellikle de robotlar, fiziki varlıkları gereği, insanın yerini alacağı düşünülen yeni üretim özneleri hâline geldi. Peki tek mesele bu mu? Geçtiğimiz yıllarda […]
Bulut teknolojisi: Gazeteciler için artıları ve eksileri
Birkaç yıldır hem bireysel olarak gazeteciler, hem de kurumsal olarak medya şirketleri bulut bilişim uygulamalarını kullanıyor. Bulutta yazılan haberler kaybolmuyor ve birden çok muhabirin aynı anda bir dosya üzerinde çalışması mümkün oluyor. Haber siteleri buluttaki sunucularda daha düşük maliyetle çalışabiliyorlar. Buna karşın bulut teknolojisinin gazeteciler için çeşitli dezavantajları da var. Teknoloji editörleri ve uzmanlarla gazetecilikteki […]