Haberler
Bilim & Teknoloji
Yaşam
Kültür & Sanat
Haberler
Bilim & Teknoloji
Kültür & Sanat
Ders kitaplarına girecek bir keşif. Evrim, günümüzde gezegendeki yaşam çeşitliliğinden sorumlu birtakım rastgele aktivite patlamalarıyla beraber oldukça acayip ve uzun bir süreç. Bu aktiviteler, daha etkili uzuvların evrilmesiyle birlikte büyük ölçeklerde meydana gelebilir. Fakat hücrenin farklı kısımlarının ilk defa oluştuğu zamanlardaki gibi mikroskobik hücre seviyesinde de gerçekleşebilir. Şimdiyse bilim insanlarından oluşan bir araştırma takımı, muhtemelen […]
Küçük değişiklikler büyük bir farklılık yaratabilir. Bugün 22 Nisan Dünya Günü. 2016 yılında o zamanki ABD Çevre Koruma Dairesinin (EPA) Başkanı Gina McCarthy, PopSci ile oturup Dünya Günü’nün neden hâlâ önemli olduğunu konuşmuştu. Bu gün ilk olarak 22 Nisan 1970 yılında kutlanmaya başladığında çevre kirliliği görünür bir tehditti. McCarthy, hava ve suyumuzun 40 yıl öncesinden […]
Bilim insanları, gri ölçekli gaz bulutlarından canlı renklere sahip gösteriler meydana getiriyor. Hepimiz dış uzayın siyah bir boşlukta uzanan canlı girdap ve parlak yıldızlarla bezeli güzel görüntülerini görmüşüzdür. Cep telefonunuzda renkli bir fotoğrafı ne kadar hızlı çektiğinizi düşündüğünüzde, karmaşık uzay teleskoplarının da otomatik şekilde renkli fotoğraf çıkardığını zannedebilirsiniz. Fakat telefonunuzdan James Webb Uzay Teleskobu’na kadar […]
Bilim insanları, ‘su ayılarının’ uç noktadaki koşullarda nasıl hayatta kaldıklarıyla ilgili yeni ipuçları topluyor. Mikroskobik tardigratlar, ilk keşfedildikleri 1773 yılından beri inanılmaz dayanıklılıklarıyla bilim insanlarını büyülüyor. Ne zaman durağan hale gelmeleri gerektiğini hissediyor ve sert şartlar altında bir fıçı haline geliyorlar. Hatta tehlikeli seviyelerdeki radyasyona bile dayanabiliyorlar ve bunun sebebi, DNA’larında bulunan şaşırtıcı bir mekanizma […]
Gaia-BH3’ün kütlesi Güneş’imizden 33 kat daha büyük ve bu kara delik Dünya’ya sadece 2.000 ışık yılı uzaklıkta. Bilim insanları Samanyolu galaksimizde Güneş’imizden yaklaşık 33 kat daha ağır olan dev, yıldız kütleli bir kara delik keşfetmiş. Avrupa Uzay Ajansının (ESA) Gaia uzay teleskobuyla gözlemlenen ve Gaia-BH3 şeklinde isimlendirilen bu kara delik, sadece 2.000 ışık yılı uzaklığıyla […]
Bu süper Dünya, bir tarafı kalıcı biçimde karanlık olduğu onaylanan ilk gezegen. Batı yarım kürede her zaman gece ve doğu yarım kürede ise her zaman gündüz olduğunu, Londra’da yaşayanların Güneş’i sadece Tokyo gibi bir yere uçtukları zaman görebildiklerini hayal edin. İki hafta önce The Astrophysical Journal bilim bülteninde yayımlanan bir makalede bilim insanları, bir gezegenin […]
B Centauri’de her şey daha büyük; şimdiye kadar keşfedilen en dev gezegenlerden biri de dahil. İkili yıldız sistemi b Centauri’nin yörüngesinde döndüğü keşfedilen dev bir ötegezegen, gökbilimcilerin kafasını karıştırıyor. Bu iki yıldız o kadar sıcak ve büyük ki, araştırmacılar önceleri bunların etrafında hiçbir gezegenin bulunamayacağını düşünüyormuş. B Centauri, Güneş sistemimizin yaklaşık 325 ışık yılı dışında […]
NASA’nın Bilim Görevleri Müdürlüğü Heliofizik Bölümü, Güneş’in tabiatını ve dokunduğu her şeyi inceliyor. Bunlar arasında Dünya, atmosfer ve temelde gezegenin Güneş rüzgarı ile radyasyonuna karşı koruyucu bir güç alanı olan manyetosfer de bulunuyor. Birleşik Devletler dünkü tam Güneş tutulması sebebiyle yoğun bir duygu patlaması yaşarken NASA, bu doğal olayla ilgili en ilginç çalışmaların ve […]
8 Nisan’daki tam Güneş tutulması Meksika’nın Pasifik kıyısında başlayıp Kanada’nın Atlantik kıyısında son buldu. Dün Kuzey Amerika’dan tam Güneş tutulması geçerken tarih kitaplarına geçecek anlar yaşandı. Gökyüzü önce ülkenin Pasifik Kıyısı’ndaki Meksika’nın Mazatlan kentinde karardı. Meksika’daki Torreon şehri, 4 dakika 28 saniye ile en uzun tam tutulmaya şahit oldu. Ardından ise Teksas üzerinden Birleşik Devletler’e […]
NASA, Ay’ın Dünya’nın üzerinden geçen gölgesinin ürpertici bir görünümünü paylaştı. Karanlık, ince Güneş dilimleri ve hilal şeklindeki gölgeler: 2024 tam Güneş tutulması epey bir gösterili geçti. Dünya üzerinde milyonlarca insan, Güneş’in önünden geçen Ay’ın büyüleyici görüntüsüne şahit oldu. Fakat birkaç seçkin insan, tutulmayı farklı bir açıdan deneyimleme şansına sahipti: Uzaydan. Şu an Uluslararası Uzay İstasyonu‘nda […]
Zaman orada farklı tutuluyor. Ay’da saat kaç? Bu soru şu an için biraz yorum meselesi. Fakat insanlık orada kalıcı olarak dükkan açmak istiyorsa, çok daha bilimsel olmamız gerek. Hazırlıklara başlayan NASA, saatlerini yaklaşan Artemis görevlerine ayarlıyor. Beyaz Saray, Salı günü ajansa bir Eşgüdümlü Ay Zamanı (LTC) belirleme talimatı veren genelge yayımladı. Bu zaman dilimi, insanlığın […]
NASA, 8 Nisan’da Kuzey Amerika’da gerçekleşecek kısmi Güneş tutulması sırasında Ay’ın gölgesine doğru üç bilimsel araştırma roketi fırlatacağını duyurdu. Amerika kıtasının tamamında kısmi tutulma; Meksika, ABD’nin 15 eyaleti ve Kanada’nın belli kısımlarında ise 185 km genişliğinde bir yol izleyecek tam tutulma şeklinde görülecek bu olay sırasında Güneş ışığında ani bir düşüş yaşanacak. Yılan Tanrısı Uzay […]
Dublin Trinity College Üniversitesinde çalışan araştırmacılar görsel bir dikkat deneyi yürüterek, insanların görsel sinyalleri algılama hızında geniş farklılıklar bulunduğunu keşfetmişler. Bazı insanlar, hızla değişen görsel bir işareti diğerlerinin algılayamadığı frekanslarda algılıyor. Bu durum, bazılarının aynı sürede daha fazla görsel bilgiye eriştiği anlamına geliyor. Keşif bazı kişilerin, tepki süresinin büyük önem taşıdığı top sporları veya bilgisayar […]
İnatçı bir DNA parçası, kuş evrimi hikayesini yeniden yazıyor ve aile ağacını sallıyor. Yaklaşık 65 milyon yıl önce Dünya’ya devasa bir asteroit çarpmıştı. Meşhur Tiranozor rex gibi karasal dinozorlar yok olsa da uçan pek çok hayvan gelişip serpilmeye devam etmişti. Dünya’da 10.000’i aşkın kuş türü olduğu düşünüldüğünde, serpilme demek az bile kalabilir. Kuşların düzenli bir […]
Dünya’nın kütlesini tahmin etmek yüzlerce yıl sürdü. Şimdi bile uzmanlar kesin bir rakam üzerinde anlaşamıyor. Sert kayalardan minerallere ve milyonlarca canlı türüne kadar her şeyi içeren gezegenimiz, sayısız doğal ve insan eseri yapıyla kaplı. Peki tüm bunlar ne kadar ağırlık tutuyor? Bu sorunun tek cevabı yok. Tıpkı insanların Ay’da çok daha hafif olması gibi Dünya‘nın […]
İşte Eclipse Soundscapes Projesi için doğayı nasıl kaydedeceğiniz. Amerikalı bilim insanları tam Güneş tutulması sırasında gökyüzüne bakmakla kalmamış, etrafındaki her şeye dikkatini verdiğinden de emin olmuştu. Wheeler ve katkıda bulunan arkadaşları 31 Ağustos 1932’de ABD ve Kanada’nın kuzeydoğu kesimlerine giderek, bu göksel olayın yaban hayatındaki etkilerini belgeleyen, tutulmayla alakalı ilk katılıma açık çalışmalardan birinde yer […]
Eğer 9-5’inizden nefret ediyorsanız, Stardew Valley gibi bir çiftlik simülasyon oyununda çalışmayı düşünün. Stardew Valley oyununda fazla büyümüş otları kesip arazileri temizliyorsunuz. Taşları kırıp ağaçları kesiyorsunuz. Toprağı sürüyorsunuz. Bitki ekip suluyorsunuz. Hasat yapıyorsunuz. Kır evine yeni eklentiler inşa ediyorsunuz. Hayvanlara bakıyorsunuz. Hem de her gün. Elbette bu sorumluluklara balık tutarak, kasabadaki festivallere giderek, mağaraları keşfederek, […]
Bristol Üniversitesinde çalışan araştırmacıların yeni çalışmalarında ortaya çıkardığı üzere yaban mersinlerinin mumlu dış kaplamasında yer alan küçük yapılar, bu meyvelere mavi renklerini veriyor. Söz konusu durum, aralarında mürdüm eriğinin, yaban eriğinin ve ardıç meyvesinin yer aldığı aynı renkteki birçok meyvede de geçerli. Geçtiğimiz ay Science Advances bilim bülteninde yayımlanan çalışmada araştırmacılar, kabuğunda koyu kırmızı renk […]
12P/Pons-Brooks kuyruklu yıldızı, bir daha 2097’ye kadar görülemeyecek. Gök gözlemcilerinin önümüzdeki birkaç gün boyunca parlak Merkür gezegeninden ve Nisan’daki tam Güneş tutulmasından daha fazlasını görme şansları var. Nadir gözlenen “şeytan kuyruklu yıldızı” veya 12P/Pons-Brooks kuyruklu yıldızı, önümüzdeki birkaç gece boyunca görülebilecek ve Kuzey Amerika’da 8 Nisan’da gerçekleşecek büyük tutulma sırasında da arz-ı endam edecek. Güneş’in […]
Japon baştankarası, kanatlarını kullanarak eşine jest yapıyor olabilir. Çeşitli işaret dilleri ve duygu ifadeleriyle birlikte sözsüz işaretler, insanlar ve diğer canlıların iletişim kurma şeklinin ayrılmaz bir parçası. Japon baştankarası (Parus minor) adı verilen küçük bir kuş türü de bu karmaşık iletişim biçimini kullanıyor olabilir. Tokyo Üniversitesinde çalışan bir araştırma takımı, dün Current Biology bülteninde yayımlanan […]
Yeni bir araştırmanın gösterdiğine göre insanların yaptığı kovanlarda yaşayan bal arıları, kovan tasarımlarının hatalı olması sebebiyle bir asırdan uzun zamandır gereksiz şekilde üşüyor ve hatta ölüyor olabilir. 119 yıldır devam eden bir inanışa göre bal arılarının kümelenme şekli, arılar için arıcılık, kovan tasarımı ve bal arıları üzerinde yürütülen çalışmalar yönünden temel nitelikte olan bir çeşit […]
Bilim insanları köpeklerin beyin dalgalarını ölçerek dil öğrenmeye ışık tutuyor. Bir köpek kendisine verilen bir komutu takip ettiğinde veya bir topu alıp getirdiğinde, gerçekte kafasının içinde neler döndüğünü bilmek zordur. Köpekler ses tonunu, kelimelerin hecelerini, eşlik eden el hareketlerini ve vücut dilini anlayıp ona göre mi yanıt veriyor yoksa sadece durumsal bağlamı mı dikkate alıyorlar? […]
Doktorlar ‘gerçek kahramanın’, deneysel işlemin yapıldığı 62 yaşındaki bir hasta olduğunu söylüyor. ABD’deki Massachusetts Genel Hastanesinde (MGH) çalışan cerrahlar dünyada bir ilki gerçekleştirerek, genetiği değiştirilmiş bir domuz böbreğini kronik böbrek hastalığı olan bir insana başarıyla nakletti. Hayvan organlarının genlerinin düzenlenmesine yönelik onlarca yıldır yürütülen araştırmalara dayanan tarihi ameliyat, bazen ölümcül derecede uzayan nakil bekleme sürelerini […]
Karıncalar zannettiğinizden daha kokulu. Geçtiğimiz yıllarda yayılan bir TikTok videosu, sosyal medyada olağan dışı bir tartışmanın fitilini ateşledi: Karıncalar kötü mü kokuyor? Tartışmayı başlatan video yeterince masumdu. Videoyu çeken kişi sadece, başka insanların kaldırımdaki ölü karıncaların berbat kokusunu alıp alamadıklarını sormuştu. Yorum ve cevaplarda birçok kişi bu kokuyu alabildiklerini söylerken, diğerleri (çok daha fazla kişi) […]
Evrenin bileşimine yönelik mevcut kuramsal model, evrenin ‘normal madde’, ‘karanlık enerji’ ve ‘karanlık maddeden’ oluştuğunu söylüyor. Ottawa Üniversitesinde yürütülen yeni bir çalışma ise bu modele karşı çıkıyor. İki gün önce The Astrophysical Journal bilim bülteninde yayımlanan çalışmada, evrende karanlık madde için yer olmadığı gösterilerek geçerli evren modeline meydan okunuyor. Evrenbilimde “karanlık madde” terimi, ışık veya […]
Diş temizliğinde en iyi uygulamaları diş hekimlerine sorduk. Bütün iyi diş hekimleri, ağız sağlığının dişlerinizi fırçalamakla başladığını söyleyecektir. Ağız sağlığı dişleri fırçalamakla başlar. Bezelye boyutunda diş macunu ekleyin ve yumuşak daireler halinde en az iki dakika boyunca nazikçe fırçalayın. Çocukluğumuzun ilk zamanlarından beri bizde yer etmiş bir alışkanlık olan bu faaliyet, yetişkinlikte de pek değişmez. […]
Maine Üniversitesi öncülüğünde yürütülen yeni bir çalışma, insan evriminin merkezinde bulunan özelliklerin, türümüzü iklim değişikliği gibi küresel çevre sorunlarını çözmekten alıkoyabileceğini söylüyor. İnsanlar çevreye karşı kültürel adaptasyon yoluyla binlerce yılda rafine olan doğal kaynakları kullanmak için geliştirdikleri araç ve sistemlerle gezegene egemen oldu. Maine Üniversitesinde çalışan evrimsel biyolog Tim Waring, çevreye yönelik bu kültürel adaptasyon […]
Yapılan yeni bir jeolojik çalışmada, Mars’ın kütleçekim alanının milyonlarca yıl süren döngülerde Dünya’yı Güneş’e doğru çektiği ve iklimimizi ısıttığı öne sürülüyor. Yeni bir çalışmada tahmin edilenlere göre Mars, milyonlarca yıl süren döngülerde Dünya’yı Güneş’e yaklaştırıyor. Bu durum, okyanus akıntılarındaki değişimler yoluyla gezegenimizin ısınmasını etkiliyor. Mars’ın Dünya üzerindeki kütleçekim etkisi, yeni araştırmanın işaret ettiği üzere gezegenimizin […]
ABD’de gerçekleştirilen 55. Ay ve Gezegen Bilimleri Konferası’nda çığır açıcı bir duyuru yapan bilim insanları, Mars’ta dev bir volkan ve yer altına gömülü muhtemel bir buzul katmanı bulunduğunu açıkladı. 1971 yılındaki Mariner 9’dan beri Mars’ın etrafında dönen uzay araçlarının tekrar tekrar görüntülediği fakat kolay tanınmayacak biçimde derin bir erozyona uğrayan bu dev volkan, onlarca yıldır […]
‘Cinsiyet rolleriyle ilgili çok Viktoryan bir düşünce.’ Bir türün biyolojik olarak erkek üyelerinin çoğunun fiziksel yönden dişilerden daha büyük olduğu görüşü, Charles Darwin’in 1871 tarihli kitabı İnsanın Türeyişi‘ne kadar gidiyor. Bu görüş gorillerin, bufaloların ve fillerin de içinde bulunduğu bazı türler için genelde doğru olsa da, genel geçer bir gerçek değil. Salı günü Nature Communications […]
Kendi türünde ilk olma niteliği taşıyan bir araştırma, mutlu olmayı öğrenebileceğimizi ancak kalıcı faydaları sadece pratik yapmaya devam etmemiz durumunda görebileceğimizi ortaya çıkarıyor. Bristol Üniversitesinin ‘Mutluluk Bilimi’ dersinin ardındaki araştırma takımı, öğrencilere mutluluk üzerine yürütülen en son bilimsel çalışmaları öğretmenin, öğrencilerin refah seviyesinde belirgin bir iyileşme meydana getirdiğini keşfetmiş. Fakat araştırmacıların son çalışması, derste öğrenilen […]
Kendi türünde ilk olma niteliği taşıyan bir araştırma, mutlu olmayı öğrenebileceğimizi ancak kalıcı faydaları sadece pratik yapmaya devam etmemiz durumunda görebileceğimizi ortaya çıkarıyor. Bristol Üniversitesinin ‘Mutluluk Bilimi’ dersinin ardındaki araştırma takımı, öğrencilere mutluluk üzerine yürütülen en son bilimsel çalışmaları öğretmenin, öğrencilerin refah seviyesinde belirgin bir iyileşme meydana getirdiğini keşfetmiş. Fakat araştırmacıların son çalışması, derste öğrenilen […]
Yoğun bir lokantayı hayal edin: Tabak sesleri, çalan müzik, birbiriyle gürültülü şekilde konuşan insanlar… Birisinin bu tür bir ortamda sohbet edecek kadar dikkatini toplaması mucize olurdu. Brown Üniversitesinin Carney Beyin Bilimleri Enstitüsünde çalışan bilim insanlarının yeni araştırması, insanların bu gibi dikkat dağıtıcı durumlarda dikkatlerini vermesine yardımcı olan beyin mekanizmalarına ve odaklanamadıklarında neler olduğuna yönelik şimdiye […]
Kitlesel yok oluşların tarihi ve geleceği. Mikroskobik virüslerden büyük mavi balinalara kadar yaşamı devam ettirmek için çok önemli ve hatta mucizevi bileşenlere sahip olmasına rağmen Dünya gezegeni, hepsi için olmasa da çoğu memeli türü için (insanlar da dahil) yaşamanın çok zor olduğu bir gelecek barındırıyor olabilir. Eylül ayında Nature Geosciences bilim bülteninde yayımlanan bir çalışmada, […]
Boulder – Colorado Üniversitesinden (CU Boulder) çıkan yeni bir çalışmaya göre, önümüzdeki birkaç yıl kadar erken bir zaman içerisinde Kuzey Kutbu’nda yaz günleri neredeyse hiç deniz buzu kalmayabilir. Salı günü Nature Reviews Earth & Environment bülteninde yayımlanan bulgular, Kuzey Kutbu’ndaki ilk buzsuz günün önceki tahminlerden 10 yıl daha erken yaşanacağını ileri sürüyor. Çalışmada, bölgenin ne […]
Uzay kampını kaçırdıysanız, şimdi asıl şey için yeterli olup olmadığınızı görme zamanı. NASA bu haftaki 23. dönem astronot mezuniyet töreninden sonra zaman kaybetmiyor. Uçuş görevleri için uygun olan en yeni 10 kişiyi tebrik ettikten sonra ajans, uzaya gidebilecek yeni yolcu havuzu için başvuru portalını açtı. Bu olayı kutlamak içinse NASA, duyuru videosunu seslendirmek üzere efsane […]
openVertebrate projesinde çalışan bilim insanları beş yılda yüzergezerlerin, sürüngenlerin, balıkların ve memelilerin detaylı CT taramalarını çekmiş. Biyoloji dersinde kurbağa incelenirken eve gitmeyi dilediyseniz, hayvanların içine kolayca bakmanızı sağlayan binlerce omurgalı canlı türünün yeni 3 boyutlu taramaları size yardımcı olmak için burada. Yeni tamamlanan openVertebrate (açıkOmurgalı [oVert]) projesi beş yıl sürerken, 13.000’i aşkın numunenin anatomi ve […]
İnsanlar da dahil sadece iki tür ‘kendi kendini evcilleştirmiş’ olabilir. Yürütülen yeni bir çalışmada, hassas devin üçüncü olabileceği ileri sürülüyor. Vahşi filler, kendini evcilleştirme işaretleri gösteren özel bir tür listesine katılan bir sonraki hayvanlar olabilir. Geçtiğimiz yıl Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) bülteninde yayımlanan bir çalışmada, fillerin kendilerini evcilleştirmesinin ölülerine ağıt yakma, […]
Şay-Hulud doğada var olabilir mi? İmparatorun askeri birlikleri, ellerinde kılıçlar devasa bir toz bulutuna doğru bakıyor. Bir an için sadece sessizlikle kesilen rüzgar duyuluyor. Sonrasında ise aniden ortaya çıkıyorlar: Korkutucu ağızlarıyla, toz örtüsünü zahmetsizce delen kocaman kumkurtları. Fremen savaşçılarıyla bezenmiş dev canavarlar Arrakis’in kumlarına yatarken, hem sinemada hem de perdede ağızları açık bırakıyorlar. Çöl Gezegeni: […]
Neredeyse her büyük galaksinin merkezinde süper kütleli bir kara delik var. İki galaksi birleştiğinde, bunların kara delikleri ikili bir çift oluşturabiliyor; yani birbirine bağlı bir yörüngeye giriyorlar. Bu ikililerin nihayetinde birleşeceği varsayılsa da, böyle bir şey hiç gözlemlenmemişti [1]. Böyle bir olayın mümkün olup olmadığı sorusu, gökbilimciler arasında onlarca yıldır bir tartışma konusuydu. Geçenlerde The […]