Haberler
Bilim & Teknoloji
Yaşam
Kültür & Sanat
Haberler
Bilim & Teknoloji
Kültür & Sanat
“Bir okul açıp, ‘Hiç akademik öğretmen olmayacak’ dediğinizi düşünün. İşte tam da bunu yaptık!” ABD’nin Austin şehrinde yer alan yarı özel bir devlet okulu, 12. sınıfa kadar eğitim gören K-12 öğrencilerine yapay zekâ rehberliğinde eğitim sunuyor. “2 Saatlik Öğrenme” adı verilen bir model ile çalışan aynı isme sahip bir şirket, artık ne anlama geliyorsa öğrencilere […]
Mars Ingenuity Ocak ayında kaza yapmıştı; yani beklenenden yıllar sonra. NASA, dünyanın ilk dünya dışı hava aracı kazası soruşturmasını yayımlamak üzere. Rapor tarihe geçmenin yanında ajansın, insanlığın Mars’ı keşfetmesine yardım edecek yeni nesil uçak taşıtları önceden tasarlamasına da yardımcı olacak. NASA mühendisleri, Mars Perseverance Uzay Aracı‘nın Ingenuity helikopterinin 2021 yılında 30 gün içerisinde en fazla […]
Gerçek hayat koşullarındaki gündelik sürüş, laboratuvarlarda yapılan testlere kıyasla pilde daha düşük bir aşınma meydana getirebilir. Dünya yüksek teknoloji ürünleri ve madencilik operasyonlarıyla dikkat çeken yeni bir “Elektro-Dijital Çağ”a doğru koşar adım ilerliyor. Yeni yeni ortaya çıkan elektrikli taşıt filolarına güç sağlayan büyük, yoğun kaynaklı lityum iyon piller, küresel mineral tedarik zincirlerini şimdiden zorluyor. Geçtiğimiz […]
Gerçek hayat koşullarındaki gündelik sürüş, laboratuvarlarda yapılan testlere kıyasla pilde daha düşük bir aşınma meydana getirebilir. Dünya, yüksek teknoloji ürünleri ve çıkarılabilir madencilik operasyonlarıyla dikkat çeken yeni bir “Elektro-Dijital Çağ” doğru koşar adım ilerliyor. Yeni yeni ortaya çıkan elektrikli taşıt filolarına güç sağlayan büyük, yoğun kaynaklı lityum iyon piller, küresel mineral tedarik zincirlerini şimdiden zorluyor. […]
Etin özgün bir tadı, dokusu ve aroması var. Bu makale aslen The Conversation‘da yayımlandı. Ağız sulandırıcı bir hamburgerden ısırık aldığınızda, orta az pişmiş bifteği dilimlediğinizde veya tavuk nugget’larıyla dolu bir tabağı mideye indirdiğinizde, duyularınız büyük ihtimalle bu yiyeceğin tadına, kokusuna, dokusuna ve rengine yanıt veriyordur. Bu dört özellik, uzun bir süredir eti diğer besin gruplarından […]
Gerçek ‘otonom’ taşıtlar, ‘süperinsan’ gibi nesne tespit edebilen çeşitli bir sensör dizisine dayanıyor. Bu teknoloji mükemmel değil. Geçtiğimiz ayın sonlarında bir Tesla Model 3 sahibi, arabasının yüksek hızda giderken bir geyiğe çarpıp geçtiği şok edici yol kamerası görüntülerini paylaştı. Şoförünün Tesla’nın sürücüye yardımcı Tam Kendi Kendine Sürme (FSD) modunda çalıştığını söylediği araba, yolun ortasında duran […]
Gelişen sistem, en yüksek tehlike altındaki bazı yayalara odaklanıyor. Avusturya’nın Viyana şehrinde çalışan şehir planlamacıları, 2018 yılında yaya güvenliğini artırmak için özel olarak tasarlanan ilk akıllı trafik lambalarını kurmuştu. Şimdi ise Graz Teknoloji Üniversitesinde çalışan araştırmacılar, yıllar süren analiz ve iyileştirmelerin ardından dört yaya geçidindeki 21 trafik ışığı için yazılımın ikinci sürümünü çıkardılar. Derin öğrenime […]
Montana Üniversitesi ve ortakları tarafından yürütülen bir araştırma, yapay zekanın standart yaratıcılık testinde insan düşünürlerin en tepedeki %1’lik kısmıyla denk olduğunu gösteriyor. Çalışma, Montana Üniversitesi İşletme Fakültesinde çalışan yardımcı klinik profesör Dr. Erik Guzik tarafından yönetilmiş. Guzik ve meslektaşları, onlarca yıldır insan yaratıcılığını değerlendirmede kullanılan bilindik bir test olan Torrance Yaratıcı Düşünme Testlerini (TTCT) kullanmış. […]
Aksiyon karanlık maddenin bir süpernova esnasında oluşup gama ışınlarına dönüşmesi lazım. Onları görecek kadar şanslı olacak mıyız? Evrenin karanlık maddesine yönelik arayış yarın bitebilir; yakındaki bir süpernova ve biraz da şansla. Karanlık maddenin tabiatı, evrendeki maddenin %85’inin teleskoplarımızdan görülmediğinin fark edilmesinden bu yana gökbilimcilerden 90 yıl boyunca kaçmayı başarmıştı. Günümüzdeki en muhtemel karanlık madde adayı […]
Saatte 3,2 milyon kilometrelik inanılmaz bir hızla giden bir galaksinin yol açtığı devasa bir galaksi çarpışması, Dünya’nın en güçlü teleskoplarından biri tarafından eşine rastlanmamış detaylarla görüldü. Bu dramatik çarpışma, beş galaksiden oluşan ve ilk olarak 150 yıl önce tespit edilen yakındaki bir galaksi grubu olan Stephan Beşlisi’nde gözlemlenmiş. Çarpışma, “Bir savaş uçağından çıkan ses patlamasına” […]
‘Nanomakarna’, insan saçından 200 kat daha ince. Çatalınızı dünyanın en ince spagettisine batırıp döndürürken iyi şanslar. Bir insan saçından yaklaşık 200 kat daha ince olan bu nanolifi, College London Üniversitesinde (UCL) çalışan bir araştırma takımı oluşturmuş. Yakın zamanda bir İtalyan restoranının menüsünde görmeyecek olsanız da; bilim insanlarının bir laboratuvarda hazırladığı bu nanolifler tıp ve endüstriyel […]
Anne bir kaplan, atılgan tilkiler ve yabani çiçek gösterisi. Bir anne çocuklarına pek çok şey öğretir. Doğada da durum farklı değil. 2024 Uluslararası En İyi Doğa Fotoğrafçılığı Yarışması’nın Büyük Ödül’ünü kazanan eserde (aşağıda görülüyor), anne bir kaplan kavgada öğrendiği bir dersi yavrularıyla paylaşıyor. Fotoğrafçı Mangeş Ratnakar Desai, yakaladığı bu inanılmaz anı “hayatta kalmada bir ustalık […]
Sadece iki genin devre dışı bırakılması, daha lezzetli ‘mutant’ domateslerle sonuçlanmış. Günümüzün kitlesel çapta üretilen domatesleri sıklıkla avuç boyutundaki ölçülere ulaşıyor. Fakat doğal şekilde ortaya çıkan ata domatesler çok daha ufak meyvelerdi. Ayrıca raflarda bulunan kırmızı meyvelere göre daha düşük su içerdiklerinden daha tatlı ve daha lezzetliydiler. Fakat yakın zaman önce yapılan genetik keşifler, her […]
Tıpkı Batman’in kendi aracı gibi bu gerçek boyutlu Taklabaz’ın da sokağa çıkması yasal değil. Hollywood Christopher Nolan’lı Batman filmleri dönemini geride bırakalı çok oldu fakat Kara Şövalye üçlemesinin etkisi, popüler kültürde hâlâ geniş ölçüde kendini gösteriyor. Şimdiyse, Kara Şövalye Yükseliyor beyaz perdeye girdikten tam 12 yıl sonra, Pelerinli Şövalye olmaya can atanlar kendi gerçek boyutlu […]
Dünya dağınık bir yer. Çöplerimizi başka bir yere gönderemez miyiz? Elon Musk’un alçak yörüngeye binlerce uydu gönderdiğini gördükten sonra insan merak etmeden duramıyor: Neden biz de bütün çerçöpümüzü uzaya göndermiyoruz? Ya da doğrudan Güneş’e? (Siz sordunuz. Biz cevapladık.) Halihazırda karman çorman durumdaki Güneş sistemimizi böylesine yetersiz şekilde idare etmenin sonucunda ortaya çıkan ahlaki çıkmazlar bir […]
‘Her yok oluş olayından sonra bu yer harap olsa da yaşam çok dirençli.’ Nasıl ve niçin meydana geldiğini bilmiyoruz; belki de çok ölümcül, Homo sapiens‘e özgü bir virüstür. Ya da kontrolsüz iklim değişikliğinin, tırmanan çatışmaların veya çöken gıda tedariğinin getirdiği daha uzun soluklu bir gerilemedir. Şartlar ne olursa olsun, insanların yok olduğunu hayal edin. İnsanlığın […]
Nikon Ufak Dünya Yarışması 50’nci yılını kutluyor. Fare tümör hücrelerinin çığır açan bir görüntüsü, 2024 Nikon Ufak Dünya Yarışması’nda en büyük ödülü kazandı. Görüntü ilk bakışta bilim kurgudan çıkmış bir bitki yapısı gibi gelebilir ama aslında aktin, mikrotübüller ve hücrelerin çekirdeklerinden oluşuyor. “Bu görüntü, hücre iskeletindeki (mikrotübüller olarak bilinen yapısal çerçeve ve ‘otoyollar’) bozulmaların nasıl […]
Yine de hidrojen yolcu araçlarının altında yatan teknoloji dönüştürücü olabilir. Hidrojen yakıt hücreli taşıtlar sadece bilim kurgunun ya da çılgın Ar-Ge deneylerinin konusu değil. Toyota Mirai ve Hyundai Nexo gibi hidrojenle çalışan arabalar zaten var ve yakıt hücresi teknolojisi aktif biçimde evrimleşerek, devlet destekli araştırma ve altyapı fonlarından milyarlarca dolar kazanıyor. O halde neden hidrojen […]
Stereoskopik hortlakların ardındaki tarih. Bu makale aslen The Conversation sitesinde yayımlandı. Antik Kelt festivallerinden hasat zamanı sonrası huzursuz ruhları savuşturmaya ve eski bir çarşafla bir son dakika Cadılar Bayramı kostümü yapmaya kadar Ekim ayı, uzun bir süredir hayaletlerle ilişkilendiriliyor. Ancak 19’ncu yüzyılın ortalarında meşhur hayalet tasvirleri yıl boyu bir klişe halini almıştı. Bunun bir sebebi […]
Ufak bir araba boyutunda olan Uzay Zaman Miras Gözlemi (LSST) Kamerası, gökbilim için şimdiye dek inşa edilmiş en büyük dijital kamera. Dünyanın en büyük dijital kamerası, onu yapanlara göre “tüm zamanların en muhteşem filmini” kayda almaya resmi olarak hazır. ABD Enerji Bakanlığının SLAC Ulusal Hızlandırıcı Laboratuvarında çalışan mühendisler ve bilim insanları, Nisan ayında yaklaşık 3 […]
M136279841, 41 milyon rakamdan fazla. Matematik tutkunlarının bilinen en büyük asal sayıyı keşfetmesinden bu yana neredeyse altı yıl geçti fakat çıta resmi olarak 16 milyon rakamdan fazla yükseldi. Bu akıl almaz ölçüde devasa sayıları bulmaya adanmış küresel bir topluluk projesi olan Büyük İnternet Mersenne Asal Araması (GIMPS), Salı günü 52’nci Mersenne asal sayısının (davul sesi […]
Uzay kesinlikle büyüleyici bir yer. Çarpıcı. Canlı. Göz Kamaştırıcı. Evrenimizi tanımlamak için kullanacağımız sıfatların sonu yok ve bu durum, bu yılki Astrofotoğrafçılık Ödülü Yılın Fotoğrafçısı yarışmasındaki görüntülerden daha fazla başka hiçbir yerde görülmüyor. Avustralyalı fotoğrafçı Phil Hart, 2023 yılında Batı Avustralya’nın Exmouth şehri semalarında çektiği Güneş tutulmasının bu inanılmaz görüntüsüyle birinciliğe layık görülmüş. Hart’ın fotoğrafı, […]
Bu yeni araç, dünyanın darbe kuvvetli en güçlü makinesini kullanmayı gerektiriyor. Dünya ile nadir (fakat muhtemel) bir asteroit çarpışmasıyla en iyi nasıl başa çıkacağımızla ilgili birçok kuram bulunuyor. Ancak bu olası çözümlerin gerçek uzay kayalarına karşı etkili şekilde test edilmesi karmaşık, masraflı ve gerçekleştirmesi yıllar alan bir süreç. Şimdi ise araştırmacılar, en çarpıcı önerilerden birini […]
NASA’nın Europa Clipper uzay aracı Jüpiter’e doğru yapacağı yolculuğuna başladı. Uzay aracı bu yolculuğun sonunda gezegenin uydusu Europa’yı araştıracak. Europa, yaşamı destekleyecek bileşenleri barındırabilecek dev bir yüzey altı okyanusuna sahip. Uzay aracı Pazartesi günü TSİ 19.06’da NASA’nın Florida eyaletindeki Kennedy Uzay Merkezi’nde yer alan Fırlatma Rampası 39A’dan SpaceX’e ait Falcon Heavy roketiyle fırlatıldı. NASA’nın başka […]
‘Şaşkına dönmüş’ Geoffrey Hinton, yapay zekanın ‘kontrolü ele alabileceğine’ karşı uyarıda bulunmuştu. ‘Yapay zekanın babalarından‘ biri olan Geoffrey Hinton, “insanların sonu” ile sonuçlanacağından korktuğu teknolojiye öncülük ettiği için Nobel Ödülü kazandı. Hinton ve yapay zeka araştırmacısı John J. Hopfield, yapay sinir ağları üzerinde büyük önem taşıyan erken dönem çalışmaları sebebiyle bugün Nobel Fizik Ödülü’nü kazandı. […]
İşbirliğine yanaşmayan kedi deneklerle karşı karşıya kalan bilim insanları, yardım için YouTube’a yönelmiş. Montreal Üniversitesinde çalışan araştırmacılar, bir kedinin beyin faaliyetini ölçmek için kullanılabilen ve kendi türünde ilk olan elektrot kaplı tığ işi bir bere yapmışlar. Bu özel dikim yün şapkalar, sevimli olmalarının yanında araştırmacılara ilk defa yatıştırıcı vermeden kediler üzerinde EEG beyin taraması yürütme […]
Dingin, Öfkeli, Acayip: Doğada hepsi var. Çin’deki yeni yılın soğuk bir sabahında sinsi bir Pallas kedisi, yeni yakaladığı bir kuşla kahvaltı yapmaya hazırlanıyor. O anda Xingchao Zhu bir fotoğraf çekmiş. Bu vahşi kedinin altın renkli delici gözleri kamera ile bağlantı kurarken, batan Ay’ın ışığı arkada çarpıcı bir fon oluşturuyor. Ortaya çıkan görüntü kesinlikle büyüleyici ve […]
Tüm şekil ve boyutlardaki canlılar birtakım saçma şeyler yapıyor. Annelerine tutunan iki ayı yavrusu, yavaşça sıvışan bir kutup martısı, ¯_(ツ)_/¯ yapan bir peygamberdevesi. 2024 Nikon Komik Vahşi Doğa Ödülleri’nde finale kalanlar hoş oldukları kadar kendinizden bir şeyler bulabileceğiniz fotoğraflar da aynı zamanda. Hayvanlara insan özellikleri yüklemekten kaçınmaya çalışsak da sahilde gülüyor gibi görünen iki foku […]
Kuvars kadar dayanıklı olan bu disk, kozmik radyasyona dayanıyor. Araştırmacılar, olur da türümüz yok olmanın kıyısından döner diye insan genomunun tamamını bir “5B hafıza kristaline” kodladı. Fakat bu plan başarılı olmasa bile cihaz, genetik kodumuzu teorik olarak gelecekte bilinçli bir üçüncü tarafa sunma kabiliyetine sahip; onu bulmaları milyarlarca yıl sürse bile. En dayanıklı veri depolama […]
Geride bıraktığımız onlarca yılda insanlık hep birlikte uzayı araştırdı ve uzaya bir sürü şey gönderdik. Bunların çoğu gittiği yerde kaldı, gezegenin etrafında dolaştı ya da nihayetinde Dünya’ya geri düşüp atmosferde yandı (bazen de yanmadı). Fakat uzayda çok uzaklara bir şey göndermek için daha fazla çaba göstermeniz lazım. Roket yakıtlı bir çaba. Güneş sisteminin dış bölgelerini […]
Macellan Bulutları’na neden bu kadar takmış durumdayız? Evren devasa bir yer. Ancak gökbilimciler geceleri gökyüzünün bazı bölümlerine defalarca bakıyor. Örneğin Hubble Uzay Teleskobu’ndan James Webb Uzay Teleskobu (JWUT) ve ötesine kadar pek çok teleskop, Samanyolu galaksisinin hemen yanındaki semavi mahallemizde yer alan iki ufak galaksi olan Macellan Bulutları‘na bakmış. Evrende seçilecek o kadar şey varken bilim […]
Fizikçiler altta yatan ilkeleri gösterdi. Sırada prototip var. Atomik saatler 70 yılı aşkın süredir zamanı ölçmenin en kesin araçları olarak hizmet verdi. Fakat saltanatları artık sona eriyor olabilir. Amerikan Standartlar ve Teknoloji Enstitüsünün (NIST) geçtiğimiz hafta yaptığı bir duyuruya göre uluslararası bir araştırma takımı, ilk nükleer saat prototipini tamamlamaya hiç olmadığı kadar yaklaştı. Uzmanlar saatin […]
Radyo dalgasına maruz kalmanın sağlığa yönelik olası etkileri üzerine yürütülen sistematik bir inceleme, cep telefonları ve beyin kanseri arasında bağlantı olmadığını gösteriyor. Dünya Sağlık Örgütünün talebi üzerine yürütülen inceleme, iki gün önce Environment International bülteninde yayımlandı. Cep telefonları kullanım sırasında sık sık kafaya doğru tutuluyor. Ayrıca iyonlaştırmayan bir radyasyon çeşidi olan radyo dalgaları yayıyorlar. Mobil […]
Evrenin parlaklığı ne kadar? Bilim insanları Güneş sistemimizin kenarlarına kadar gidip (kendileri olmasa da bir cihaz yardımıyla), evrene nüfuz eden soluk parıltının bugüne kadarki en doğru ölçümünü yakalamış. Bu olgu, kozmik optik arka plan olarak biliniyor. Geçtiğimiz hafta The Astrophysical Journal bülteninde yayımlanan yeni çalışmada, 2015 yılında Plüton’un yanından geçen ve şu an Dünya’dan 8,8 […]
Olay Ufku Teleskobu’ndaki en yeni gelişmeler, ‘kara deliklerin tam renkli, yüksek çözünürlüklü videolarına giden bir kilometre taşı’. Dünyanın büyük bir kısmı, Olay Ufku Teleskobu (EHT) projesinden 2019 yılında ilk kara delik fotoğrafının yayımlanmasıyla haberdar oldu. Bu kara delik, Messier 87 galaksisinin merkezindeki süperkütleli M87* kara deliğiydi. Fakat EHT aslında 2009 yılında çalışmaya başlamıştı ve 15 […]
Bir attosaniye, saniyenin sadece kentilyonda biri kadar sürüyor. Elektron mikroskobisi neredeyse bir asırdır var ancak modern sürümler, fizikçilerin görmeyi onlarca yıldır beklediği şeye nihayet ulaşıyor: Geçirimli bir elektron mikroskobu, elektronları ilk defa bileşenlerini görebileceğimiz netlikte yakalıyor. Araştırmacılar “attomikroskobi” adını verdikleri yepyeni bir optik bilim alanının kapısını araladıklarını ve bunun kuantum fiziği, biyoloji ve kimya dünyasını […]
Deneysel Shenlong aracının Avusturya semalarındaki yeni görüntülerini bir uydu takipçisi yakaladı. Çin’in ultra gizli, yeniden kullanılabilen Shenlong uzay uçağıyla ilgili çok az şey biliniyor. Hatta bu deneysel uçağın halka açık, doğrulanabilir fotoğrafları bile yok. Ancak bu durum, maharetli gökbilim tutkunlarının Dünya’nın etrafında dolaşan bu aracın görüntülerini yakalamayacağı anlamına gelmiyor; tıpkı geçenlerde Felix Schöfbänker’in Yukarı Avusturya’da […]
CERN’de çalışan bir fizikçi, ekibin atomaltı sıçramaları kullanarak deneyleri nasıl yeniden başlattığını açıklıyor. Bu makale aslen The Conversation’da yayımlandı. Mikrodalga fırınınız veya bilgisayarınızın üzerindeki “başlat” düğmesine başlattığınızda, cihaz hemen çalışmaya başlar. Fakat CERN adıyla bilinen Avrupa Nükleer Araştırma Organizasyonundaki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı gibi büyük fizik deneyleri bu şekilde işlemez. Bunun yerine mühendisler ve fizikçilerin her […]
NASA, Voyager 1 araştırma aracından 2023’ün Kasım ayından bu yana ilk kez anlamlı iletişim sinyalleri almaya başladı. Ajansın, bilimsel veriler yerine anlamsız mesajlar gönderen meşhur uzay aracındaki bir bozukluğu düzeltmesi aylar sürdü. Uzay aracının gönderdiği veriler artık anlaşılıyor fakat NASA bir sonraki adımın, Voyager 1’in kullanılabilir bilimsel bilgiler göndermeye başlamasını tekrar sağlamak olduğunu söylüyor. Voyager […]
Yeni bir rapor, Z340’ın 51 yıldan sonra nasıl çözüldüğüne yönelik detaylı bir bakış sunuyor. Şifreleme uzmanlarından oluşan uluslararası bir araştırma takımının yayımladığı yeni bir rapor, meşhur bir seri katilin yarım asırlık gizemli mesajını tercüme etmek için gereken dev boyutta çalışmanın, kitlesel kaynağın ve sayısal programlamanın detaylarını gözler önüne seriyor. Uzmanlardan biri kullandıkları yöntemin video özetini […]