Haberler
Bilim & Teknoloji
Yaşam
Kültür & Sanat
Haberler
Bilim & Teknoloji
Kültür & Sanat
Yeni araştırma, hangi ürünlerin “tat denkliğine” en yakın olduğunu gösteriyor; ve hangilerinin daha fazla çalışma gerektirdiğini. Şöyle bir şey hayal edin: Açsınız. Marketin donuk gıda reyonuna geldiniz ve iki seçenek ile karşılaştınız: Sol tarafta bir paket tavuk nugget, sağda ise benzer görünümlü ama et olmadan yapılmış bir paket nugget duruyor. Hangisini seçerdiniz? Önce fiyatına mı […]
YouTube’cu Mark Rober, Model Y’nin Lidar algılayıcıları olsaydı ‘Looney Toons’ duvarından kaçınabileceğini iddia ediyor. Görünüşe göre Tesla’nın otomatik sürüş modunda sadece kamerayla görme yaklaşımı, Wile E. Coyote tarzı sahte bir duvarın üstesinden gelemiyor. Eski bir NASA mühendisi ve YouTube’cu Mark Rober bu haftanın başlarında yayınladığı bir videoda, Otopilot sürücü yardımcısı fonksiyonunu kullanarak Tesla Model Y’yi […]
Diğer türlerden arkadaşlarımız epey komik olabiliyor. Doğa acımasız, görkemli ve büyüleyici. Bazen de biraz şapşal. 2024 Nikon Komik Yaban Hayatı Fotoğrafçılığı Ödülleri yarışmasına gönderilen ve daha önce hiç görülmemiş 17 fotoğraf yayımlayarak hayvanlar aleminin bu güzel yanını kutluyor. Yavrusunun maskaralıkları karşısında istifini bozmayan orangutan bir anneden, avuç içiyle yüzünü kapatan kahverengi ayı yavrusuna kadar bu […]
BiVACOR implantı, kalp nakli bekleyen hastada 105 gün boyunca çalıştı. Çizgi romandan fırlamış gibi görünüyor ancak BiVACOR, titanyumdan yapılmış gerçek ve çalışan bir kalp. Nihayetinde insan donör organlarının yerini alması planlansa da; bu metal cihaz geçtiğimiz yıl hastanede nakil bekleyen hastalarda geçici bir önlem olarak kullanılmış. Geliştiricilerine ve Avustralya’nın Sidney şehrindeki St. Vincent Hastanesi temsilcilerine […]
Her iki uzay aracı da asıl güçlerinin üçte ikisinde çalışıyor. Voyager 1 ve 2 gittikçe uzayın daha derinlerine ulaşırken Dünya’ya veri gönderiyor ve her gün tarih yazmaya devam ediyor. Fakat bir zaman gelecek ki başarabildikleri tek şey mesafe kat etmek olacak. 47 yaşındaki bu uzay araçlarının üzerindeki pillerin ömrü bir noktada dolacak ve bilimsel araştırma […]
Yaldızlı Çağ sosyetesinden Josephine Cochrane, bulaşık yıkama şeklimizi dönüştürmüştü. 1893 yılında Şikago altı ay boyunca çalkalanmıştı. 27 milyondan fazla kişi, yüzyılın etkinliği için hızla büyüyen bu mega kente akın etmişti: Dünya Kolombiya Fuarı veya diğer adıyla Dünya Fuarı için. Fuarın belki de en öncü sergisi; çırçır makinesi, fonograf ve telgraf gibi Amerikan icatlarının sergilendiği Makine […]
Yaldızlı Çağ sosyetesinden Josephine Cochrane, bulaşık yıkama şeklimizi dönüştürmüştü. 1893 yılında Şikago, altı ay boyunca çalkalanıyordu. 27 milyon fazla kişi, yüzyılın etkinliği için bu hızlı büyüyen mega kente akın etmişti: Dünya Kolombiya Sergisi veya diğer adıyla Dünya Fuarı için. Fuarın belki de en öncü sergisi çırçır makinesi, fonograf ve telgraf Amerikan icatlarının sergilendiği Makine Holü’ydü. […]
Yeni bir çalşımada, DeepSeek ve OpenAI’nin muhakeme modellerinin kendi başlarına manipüle etmeyi öğrendiği ileri sürülüyor. Endüstrideki bütün o heyecan ve gerçek ilerlemelere rağmen, üretken YZ modelleri hâlâ tuhaf, açıklanamayan ve düpedüz can sıkıcı garipliklere yatkınlık sergiliyor. Ayrıca pek çok geniş dil modelinin (GDM) genel performansının zamanla azalabildiğini öne süren araştırmaların sayısı da artıyor. Yeni bulgulara […]
Guinness dünya rekorları kitabı, Michel Lotito’nun 57 yılında doğal sebeplerden hayatını kaybettiğini belirtiyor; tabi 18 bisiklet, 15 market arabası, yedi TV seti, altı avize, iki yatak, iki kayak kızağı, bir düşük kalorili Cessna hafif uçak ve bir bilgisayar yemeden önce değil. Rekabetçi yiyiciyi bunu yapmaya neyin zorladığı ve sağlığını birçok şekilde tehlikeye attığının farkında olup […]
e-Taste, tat profillerini analiz ediyor ve bunları jel yoluyla aktarılan bir kimyasal karışımıyla kopyalamaya çalışıyor. Sanal gerçeklik (VR), mükemmel olmasa da kendine özgü yollarla bir kullanıcıyı uzaktaki deneyimlere götürebiliyor. Gündelik kullanıcılar bir başlık takarak ameliyat yapmanın, Louvre’da gezmenin ve hatta bir şüpheliyi tutuklamanın neye benzediğine kısa bir bakış atabiliyorlar. Fakat VR’nin henüz yapamadığı şeylerden biri […]
Majorana 1, daha önce görülmemiş kuramsal bir madde biçimi olan ‘topolojik süperiletkenliğe’ dayanıyor. Microsoft, araştırmacılarının maddenin yeni bir haline dayanan yeni bir kuantum bilgisayar işlemcisi yaptıklarını söylüyor. Majorana 1 adı verilen bu teknolojik sıçramayla birlikte yapay zeka, tıp araştırmaları, sürdürebilir enerji ve diğer pek çok endüstride şu an mümkün olmayan gelişmeleri gerçeğe dönüştürecek güçlü kuantum […]
Oyuncu bir deniz aslanı. Zarif bir köpekbalığı. Susamış birkaç deve. Köpek burnu. Kedi burnu. Deniz aslanı burnu? Hay hay. İnsan ziyaretçileri merak eden genç bir Güney Amerika deniz aslanı (Otaria flavescens), Batı Falkland Adaları açıklarındaki dalgıçlara yaklaşıyor. ABD’den gelen fotoğrafçı Patrick Webster’in de aralarında bulunduğu dalgıçları muzip bir şekilde dürtüyor. Webster bu delidolu ve meraklı […]
Vibranyum gerçek olmayabilir ama malzemeleri karıştırıp eşleştirmek gerçek bir şey. Kaptan Amerika’nın yıldızlarla süslenmiş kalkanı, vibranyum sayesinde evrenin en güçlü kuvvetlerine dayanabiliyor. Bu kurgusal ve neredeyse yok edilemez element, devasa miktarlarda kinetik enerjiyi özümseyip serbest bırakıyor. Gerçek malzeme bilimcilerin hayallerini süsleyen bir şey aynı zamanda. ABD’deki Lehigh Üniversitesinde eğitim veren ve Popular Science‘a konuşan malzeme […]
NASA’nın OSIRIS-REx görevinde yapılan yeni keşifler ‘tümüyle bir sürpriz’. Bilim insanlarının NASA’nın OSIRIS-REx göreviyle Bennu asteroidinden aldıkları numunelere erişmesi biraz zaman alsa da beklemeye değdiği ortaya çıktı. Bugün Nature bülteninde yayımlanan yeni bir çalışmada, OSIRIS-REx’in getirdiği maddelerde beklenmedik bir keşif tanımlanıyor: Sıvı suyun buharlaşmasından kalan bileşenlerin kalıntıları. Popular Science‘a konuşan makalenin baş yazarı Tim McCoy, […]
‘Son 50 yılda dünyadaki yaban hayatının yüzde 73’ünü kaybettik.’ Lala gözlerini Kristi Odom’un kamerasına kilitlemiş. Jaguarın çelik gibi bakışları, üzücü hikayesinden hiçbir şey ele vermiyor. Bolivya Amazon’undaki yasadışı yaban hayatı ticaretinden kurtulan jaguar, kurtarılan diğer büyük kedilerle birlikte şimdilerde bir koruma alanında yaşıyor. Bir film yapımcısı ve fotoğrafçı olan Odom uzak yerlere seyahat ederek gezegenimizin […]
Kan hücrelerini gösterecek kadar güçlü. Araştırmacılar tamamen 3B yazılan parçalardan yapılmış dünyanın ilk mikroskobunu tasarlayıp üretti. Açık kaynaklı planlar internette bulunabildiğinden, neredeyse herkes kendi mikroskobunu sadece 60 dolara yapabilir. Bath Üniversitesi ve Cambridge Üniversitesinde çalışan araştırmacılar, birkaç yıl önce 3B yazılan mikroskoplar için açık kaynaklı proje planları sunan OpenFlexure projesini başlatmış. Çekirdek geliştirme grubunun şimdilerde […]
NASA’nın ‘Güzel Dünya’ koleksiyonu, bakanları hayran bırakan çeşit çeşit manzarayı gözler önüne seriyor. İran platosunun ortasında duran Kebir Çölü veya Büyük Tuz Çölü, gezegenin en büyük 24’ncü çölü. Yerden bakıldığında tenha kum tepeleri ve kenardan geçen sıradağlar azametli ve güzel bir görüntü oluşturuyor. Yukarıdan ise tamamen farklı bir açıdan bakıyorsunuz. ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumunun (USGS) […]
‘Dünya kadar vaktim var.’ Dolandırıcılar dünya çapında büyük vurgunlar yapıyor. ABD Federal Ticaret Komisyonu, sadece geçen yıl Amerikalı tüketicilerin dolandırıcılık sebebiyle 10 milyar dolarlık rekor bir kayıp yaşadığını tahmin ediyor. Bu miktar, sadece önceki yıla göre %14’lük bir artış demek. Dahası dolandırıcılar, telefon üzerinden yaşlı ve kandırılmaya müsait kişileri hedef alıyor. İngiltere’de yaşayan 75 yaş […]
Ay’a inen yeni özel araçlardan, asteroit incelemelerine kadar. Bu makale aslen The Conversation‘da yer alıyor. Uzay keşfi 2024’te dünyanın başını döndürdü. NASA’nın Europa Clipper uzay aracı, Jüpiter’in uydusu Europa’yı incelemek üzere yolculuğuna başladı. SpaceX’in Starship roketi ilk başarılı inişini gerçekleştirdi ve gelecekteki derin uzay görevleri için önemli bir dönüm noktasına ulaşıldı. Çin, Chang’e 6 göreviyle […]
Jüpiter’e yolculuktan, tarihteki ilk özel uzay yürüyüşüne. Devlet desteği olmadan uzay yürüyüşü yapan ilk özel astronotlar, Jüpiter’in yörüngesinde yaşamın bileşenlerini aramak üzere fırlatılan bir uzay aracı, süpersonik hava yolculuğunun geri dönme ihtimalini gösteren süpersonik bir uçak, hidrojen ve elektrik ile çalışıp dikey kalkış yapabilen bir hava taksisi, roket ve uçağı bir araya getiren roketli bir […]
Dev bir ahtapot, suyun üzerinde bir kutup martısı ve bir yengecin kıskaçlarındaki deniz kaplumbağası. Fotoğrafçı Paolo Della Rocca, iki kar leoparı arasındaki bu heyecan dolu anı yakalayabilmek için dondurucu sıcaklıklarda altı saat beklemiş. Ortaya çıkan görüntü (aşağıda), Yılın Doğa Fotoğrafçısı 2024 ödüllerinde onur ödülünü kazanmış. Yarışma (NPOTY) direktörü Tin Man Lee şöyle açıklıyor: “Bu sıradışı […]
Oyuncak olmayan 200 dolar altı bir drondan, sıkıcı (iyi anlamda) bir telefona kadar. 2024’ün başında en iyi elektronik cihazlar listemizin neye benzeyeceğini sorsaydınız, rabbit R1 veya Humane Ai Pin gibi yapay zeka güdümlü acayip cihazlarla dolu olacağını tahmin ederdik. “Şimdi Yapay Zekalı” cümlesi, 2020’lerde tüketici elektroniğine hakim olmuş bir kalıp. Bu cihazlar yapay sinir ağlarının […]
Baş aşağı dönen bir iniş aracı, uzay çöpleri ve sıkışıp kalan bazı astronotlar. Uzay keşfi zordur. İşler ters gittiğinde ise çok ters gidebilir; daha önce kimsenin gitmediği yerlere cüret etme konusunda 2024’ün pek de görkemli olmayan anlarına dair yaptığımız bu neşeli incelemede görüldüğü üzere… Doğru şekil hariç başka her şekilde konan Ay’a iniş araçlarından iptal […]
Cilt giyen mekanik suratlardan kaka toplayan robot helikopterlere. Robotlar yıllar yılı hantal metal yığınlarından koşabilen, konuşabilen ve hatta resim yapabilen karmaşık, yapay zekalı makinelere doğru ilerledi. Fakat tüm bu gelişmelerle bile insanlar robotları hâlâ tuhaf ve konforsuz durumlara sokmadan edemiyor. Araştırmacılar bu yıl gelişmiş robotları alıp onlara karate hareketleriyle kola kutuları açtırdı, sigara izmaritlerini toplattı, […]
Ateş tuğlalarından vegan peynire kadar. Küresel sıcaklıkların 1,5 derece Celsius’tan fazla yükselmemesi için 2035 itibarıyla salınımları yarıya indirmemiz gerekiyor; fosil yakıt yakma bakımından bu sene muhtemelen başka bir rekor kıracak olsak bile… Yine de bu yılın kazanan projelerinde sergilenen harika mühendislikler, zorluğun üstesinden gelebileceğimize dair umut veriyor. Yeni tipteki termal bir pil, çimentodan kimyasallara kadar […]
Carl Sagan uzaya rock & roll göndermeyi savunmuştu. Voyager 1 ve 2, yüz milyonlarca kilometre mesafe ve 47 yılı aşkın bir süreden sonra hâlâ yıldızlararası uzayda uçuyor. Son zamanlarda yaşanan cihaz sorunları bu tarihi görevin yaklaşan sonuna işaret etse de araçların her biri, insanlığın simgelerini kozmik sonsuzluğa taşıyor. Bu simgeler, Dünya üzerindeki yaşamın görüntülerinin, seslerinin […]
AB cep telefonlarındaki yasağı geçtiğimiz yıl kaldırdı. Peki ABD neden yapmadı? Dünyanın büyük bir kısmı için tatil sezonu geldi ve pek çoğumuz için bu durum ülkenin başka bir yerine uçarak ailemizi görmek ya da şanslıysak dünyanın başka bir tarafına uçup kış mevsiminden kaçmak anlamına geliyor. Her iki durumda da birçok ülkede uçağa binmek, taşınabilir elektronik […]
“Bir okul açıp, ‘Hiç akademik öğretmen olmayacak’ dediğinizi düşünün. İşte tam da bunu yaptık!” ABD’nin Austin şehrinde yer alan yarı özel bir devlet okulu, 12. sınıfa kadar eğitim gören K-12 öğrencilerine yapay zekâ rehberliğinde eğitim sunuyor. “2 Saatlik Öğrenme” adı verilen bir model ile çalışan aynı isme sahip bir şirket, artık ne anlama geliyorsa öğrencilere […]
Mars Ingenuity Ocak ayında kaza yapmıştı; yani beklenenden yıllar sonra. NASA, dünyanın ilk dünya dışı hava aracı kazası soruşturmasını yayımlamak üzere. Rapor tarihe geçmenin yanında ajansın, insanlığın Mars’ı keşfetmesine yardım edecek yeni nesil uçak taşıtları önceden tasarlamasına da yardımcı olacak. NASA mühendisleri, Mars Perseverance Uzay Aracı‘nın Ingenuity helikopterinin 2021 yılında 30 gün içerisinde en fazla […]
Gerçek hayat koşullarındaki gündelik sürüş, laboratuvarlarda yapılan testlere kıyasla pilde daha düşük bir aşınma meydana getirebilir. Dünya yüksek teknoloji ürünleri ve madencilik operasyonlarıyla dikkat çeken yeni bir “Elektro-Dijital Çağ”a doğru koşar adım ilerliyor. Yeni yeni ortaya çıkan elektrikli taşıt filolarına güç sağlayan büyük, yoğun kaynaklı lityum iyon piller, küresel mineral tedarik zincirlerini şimdiden zorluyor. Geçtiğimiz […]
Gerçek hayat koşullarındaki gündelik sürüş, laboratuvarlarda yapılan testlere kıyasla pilde daha düşük bir aşınma meydana getirebilir. Dünya, yüksek teknoloji ürünleri ve çıkarılabilir madencilik operasyonlarıyla dikkat çeken yeni bir “Elektro-Dijital Çağ” doğru koşar adım ilerliyor. Yeni yeni ortaya çıkan elektrikli taşıt filolarına güç sağlayan büyük, yoğun kaynaklı lityum iyon piller, küresel mineral tedarik zincirlerini şimdiden zorluyor. […]
Etin özgün bir tadı, dokusu ve aroması var. Bu makale aslen The Conversation‘da yayımlandı. Ağız sulandırıcı bir hamburgerden ısırık aldığınızda, orta az pişmiş bifteği dilimlediğinizde veya tavuk nugget’larıyla dolu bir tabağı mideye indirdiğinizde, duyularınız büyük ihtimalle bu yiyeceğin tadına, kokusuna, dokusuna ve rengine yanıt veriyordur. Bu dört özellik, uzun bir süredir eti diğer besin gruplarından […]
Gerçek ‘otonom’ taşıtlar, ‘süperinsan’ gibi nesne tespit edebilen çeşitli bir sensör dizisine dayanıyor. Bu teknoloji mükemmel değil. Geçtiğimiz ayın sonlarında bir Tesla Model 3 sahibi, arabasının yüksek hızda giderken bir geyiğe çarpıp geçtiği şok edici yol kamerası görüntülerini paylaştı. Şoförünün Tesla’nın sürücüye yardımcı Tam Kendi Kendine Sürme (FSD) modunda çalıştığını söylediği araba, yolun ortasında duran […]
Gelişen sistem, en yüksek tehlike altındaki bazı yayalara odaklanıyor. Avusturya’nın Viyana şehrinde çalışan şehir planlamacıları, 2018 yılında yaya güvenliğini artırmak için özel olarak tasarlanan ilk akıllı trafik lambalarını kurmuştu. Şimdi ise Graz Teknoloji Üniversitesinde çalışan araştırmacılar, yıllar süren analiz ve iyileştirmelerin ardından dört yaya geçidindeki 21 trafik ışığı için yazılımın ikinci sürümünü çıkardılar. Derin öğrenime […]
Montana Üniversitesi ve ortakları tarafından yürütülen bir araştırma, yapay zekanın standart yaratıcılık testinde insan düşünürlerin en tepedeki %1’lik kısmıyla denk olduğunu gösteriyor. Çalışma, Montana Üniversitesi İşletme Fakültesinde çalışan yardımcı klinik profesör Dr. Erik Guzik tarafından yönetilmiş. Guzik ve meslektaşları, onlarca yıldır insan yaratıcılığını değerlendirmede kullanılan bilindik bir test olan Torrance Yaratıcı Düşünme Testlerini (TTCT) kullanmış. […]
Aksiyon karanlık maddenin bir süpernova esnasında oluşup gama ışınlarına dönüşmesi lazım. Onları görecek kadar şanslı olacak mıyız? Evrenin karanlık maddesine yönelik arayış yarın bitebilir; yakındaki bir süpernova ve biraz da şansla. Karanlık maddenin tabiatı, evrendeki maddenin %85’inin teleskoplarımızdan görülmediğinin fark edilmesinden bu yana gökbilimcilerden 90 yıl boyunca kaçmayı başarmıştı. Günümüzdeki en muhtemel karanlık madde adayı […]
Saatte 3,2 milyon kilometrelik inanılmaz bir hızla giden bir galaksinin yol açtığı devasa bir galaksi çarpışması, Dünya’nın en güçlü teleskoplarından biri tarafından eşine rastlanmamış detaylarla görüldü. Bu dramatik çarpışma, beş galaksiden oluşan ve ilk olarak 150 yıl önce tespit edilen yakındaki bir galaksi grubu olan Stephan Beşlisi’nde gözlemlenmiş. Çarpışma, “Bir savaş uçağından çıkan ses patlamasına” […]
‘Nanomakarna’, insan saçından 200 kat daha ince. Çatalınızı dünyanın en ince spagettisine batırıp döndürürken iyi şanslar. Bir insan saçından yaklaşık 200 kat daha ince olan bu nanolifi, College London Üniversitesinde (UCL) çalışan bir araştırma takımı oluşturmuş. Yakın zamanda bir İtalyan restoranının menüsünde görmeyecek olsanız da; bilim insanlarının bir laboratuvarda hazırladığı bu nanolifler tıp ve endüstriyel […]
Anne bir kaplan, atılgan tilkiler ve yabani çiçek gösterisi. Bir anne çocuklarına pek çok şey öğretir. Doğada da durum farklı değil. 2024 Uluslararası En İyi Doğa Fotoğrafçılığı Yarışması’nın Büyük Ödül’ünü kazanan eserde (aşağıda görülüyor), anne bir kaplan kavgada öğrendiği bir dersi yavrularıyla paylaşıyor. Fotoğrafçı Mangeş Ratnakar Desai, yakaladığı bu inanılmaz anı “hayatta kalmada bir ustalık […]
Sadece iki genin devre dışı bırakılması, daha lezzetli ‘mutant’ domateslerle sonuçlanmış. Günümüzün kitlesel çapta üretilen domatesleri sıklıkla avuç boyutundaki ölçülere ulaşıyor. Fakat doğal şekilde ortaya çıkan ata domatesler çok daha ufak meyvelerdi. Ayrıca raflarda bulunan kırmızı meyvelere göre daha düşük su içerdiklerinden daha tatlı ve daha lezzetliydiler. Fakat yakın zaman önce yapılan genetik keşifler, her […]